Fanidan o‘quv uslubiy majmua

3 - ma’ruza yuzasidan savollar
1. Qattiq yoqilg‘ilarni yondirish uchun mо‘ljallangan yondirgichlar.
2. Qattiq yoqilg‘ilar uchun mо‘ljallangan uyurmaviy yondirgichlarning turlari.
3. Qattiq yoqilg‘ilar uchun mо‘ljallangan chig‘anoq kurakli yondirgichlarning о‘ziga xosliklari.
4. Qattiq yoqilg‘ilar uchun mо‘ljallangan tо‘g‘ri oqimli-chig‘anoqli yondirgich.
5. Qattiq yoqilg‘ilar uchun mо‘ljallangan girdoblantirgich – kurakli yondirgich.
6. Qattiq yoqilg‘ilar uchun mо‘ljallangan tо‘g‘ri oqimli yondirgichlarning turlanishi.
7. Tо‘g‘ri oqimli kо‘p kovakli yondirgichda yoqilg‘i kukuni va havo aralashmasi hosil qilinishi.
8. Burchakli yondirgichlarning о‘ziga xosliklari.
9. Kо‘mir kukuni uchun mо‘ljallangan yondirgichlarni hisoblash uslubi.
10. Kо‘mir kukuniga mо‘ljallangan yondirgichlarni tanlanishi.
11. Kо‘mir kukuniga mо‘ljallangan yondirgichlar konstruksiyasiga qо‘yilgan talablar.
12. Yondirgichlar orasidagi va ular bilan devor orasidagi masofa – uyurmaviy yondirgichlar joylashuviga qо‘yiladigan asosiy talab.

MAVZU № 4 QOZON QURILMASINI ISHGA TUSHIRISH VA TO‘XTATISH.
Issiqlik elektr markazida bug‘latgichlarning sanoat iste’molchilariga bug‘ berish uchun bug‘ o‘zgartirgichi sifatida ham foydalanish mumkin. Bunday hollarda ularni turbinaning sanoat (ishlab chiqarish) otboriga yoki ko‘ndalang qismidan bug‘ning chiqish joyiga (qarshi bosimli turbinalarda) ulash mumkin. Bug‘latgichlarni bunday qo‘llanilishining ijobiyligi shundaki, issiqlik elektr markazidan bug‘ni qo‘yib yuborish har doim ham uning kondensatini isrof bo‘lishiga olib kelishining ma’lumligidir. Bug‘latgichning o‘rnatilishi turbinadan olinayotgan bug‘ kondensatini issiqlik elektr stansiya siklida saqlanishiga olib keladi. Iste’molchilarga to‘g‘ridan – to‘g‘ri bug‘ berilishi bilan taqqoslasak bug‘latgich qurilma o‘rnatilgan turbogenerator to‘la quvvat bilan ishlamasligi ma’lum bo‘ladi. Biroq, qator hollarda bug‘ni uzatishning bunday usuli eng afzal usul sanaladi. Bug‘latgich qurilmadan foydalanib bug‘ uzatish sxemasida kondensat sovutgichi va bug‘ o‘ta qizdirgichini o‘rnatish ham ko‘zda tutilgan. Bug‘ o‘ta qizdirgichlarda bug‘latgichning ikkilamchi bug‘ini turbinadan olinayotgan bug‘ning katta haroratli issiqligi hisobiga qizdirish amalga oshiriladi. Kondensat sovutgichida bug‘latgichning qizdiruvchi bug‘ kondensatini issiqligidan bug‘latgich ta’minot suvini qizdirish uchun foydalaniladi.
Sanoat iste’molchilariga bug‘ berish uchun qo‘llaniladigan bug‘latgichlarning ish unumdorligi aniqlanadi. bunda ikkilamchi bug‘ning parametrlari berilgan bo‘ladi, harorat napori esa odatda 8 – 10 oS atrofida qabul qilinadi.
Qator holatlarda, ya’ni ikkilamchi bug‘ni katta miqdorda talab qilinganda ko‘p pog‘onali bug‘latgich qurilmalaridan foydalaniladi.
Sovutgichning yuqorigi qismiga bug‘ havoli fazodan quvurlar doskasi bilan ajratilgan suvli kamera joylashtirilgan. Quyi suvli kamera bo‘shatish uchun qoprusdan salnik orqali chiqqan drenaj quvurlari bilan ta’minlangan. Bug‘lanma sovutgichining quvurlar tizimi uchun material sifatida korroziyaga bardoshli materiallar qo‘llaniladi (latun, MNJ yoki zanglamaydigan po‘lat).
Deaeratorlarning akkumulyator baklari, ishchi bosim 0,12(1,85 m3 holda ishlab chiqariladi. Foydalanish sigimidan geometrik sig‘im o‘rtacha 15% ga katta bo‘ladi. Elektrostansiyalarni texnologik loyihalashning normalariga ko‘ra blokli qurilmalar deaerator blokidagi suv zahirasi qozonni 3,5 minut davomidagi to‘la yuklamasini ta’minlashi, bloksiz issiqlik elektr stansiyalarda esa 7 minut davomida ta’minlashi shart. Barcha deaerator baklarining tashqi diametri 3442 mm.ga devor qalinligi 16 mm.ga teng deb qabul qilingan. Baklar 9 metrdan 24 metrgacha uzunlikda bo‘lishi mumkin.
Deaeratorlarni loyihalashda ma’lum andaza talablariga rioya qilish kerak. Tipik o‘lchamli deaeratorlar qatori, ish unumdorligi va o‘rtacha suv qizdirish ko‘rsatkichlarining farqlanish diapazonlari, deaeratsion suvning sifatiga qo‘yiladigan talablar belgilab qo‘yilgan. Qoidalarga muvofiq, suvni deaeratsiyalashning ikkinchi pog‘onasi barbotajli bo‘lgan ikki pog‘onali sxemasini qo‘llash, kirayotgan barcha suv oqimlarini deaeratsiyalanishini ta’minlash shart. Deaeratorda suv va bug‘ joylashuviga ko‘ra birorta bo‘sh joy bo‘lmasligi kerak.
Nafaqat kaskad balki akkumulyator baklari ham ventilyasiya bilan ta’minlangan bo‘lishi kerak. Deaeratorda bug‘ va suvga tegishli barcha yo‘llarda qarama–qarshi oqim ta’minlanishi shart. Suvdagi gazlar partsial bosimi bilan suv ustidagi partsial bosimi orasidagi farq maksimalga tenglashtirilishi shart. Deaeratorlarning har bir pog‘onasiga zaruriy bug‘ miqdori berilishi lozim. Ajralayotgan gazlarning partsial bosimi minimal bo‘lishi lozim. Deaeratorga kelayotgan manba suvi to‘yinish haroratigacha qizdirilgan bo‘lishi, suvni ikkinchi aeratsiyadan o‘tkazilgan bo‘lishi shart.
Gidroakkumulyasion elektr stansiyalar sutkaning energiya kamrok ishlatiladigan davrida elektr tarmoklaridagi ortikcha elektr energiyani suvning potensial energiyasiga aylantirib,sutkaning energiya tankis davrida kaytadan elektr energiyasiga aylantirib berishga moslangan elektr stansiyalardir.
Kuchli nasos stansiyalari dengiz yoki daryo suvini biror tepalikda kurilgan suv xavzasiga kutarib,zarur bulgan vaktda yukori xavzadagi suvni suv kuvurlari yordamida gidroelektr stansiyalarning turbinalariga yuboradi.
Gidroakkumulyasion elektr stansiyalarda xosil kilingan elektr toki elektr tarmoklariga kaytariladi.Bunday elektr stansiyalarning f.i.k 0,66 dan oshmasa xam energiyaning ma’lum kismini saklab kolishga yordam beradi.

Sanoot issiklik stansiyalari.

Sanoot korxonalarini issiklik energiyasi bilan ta’minlashga muljallangan.

USK - kombinatning kumir skladi.
SOU –kumirning navlari.
KXP – koksning ximiyaviy ishlab chikarilishi ;
USTK – koksni kuritish kurilmasi;
PVS – bug xavopar stansiyasi;
SpS – staleplavilnыy sex;
PrS – ijara sexi;
DS – uy sexi;
MX – mazut xujaligi;
NS – nasos stansiyasi.
I.E.S ning yuklama grafigiki .
Stansiyaning Ratsional ishlab chikarish yuklamalariga kuyiladigan talablar.

YUklama grafigining vakt buyicha uzgarishi.

YUklamalarning turlari:

1. 
   sanootda texnologik yuklama ;
   

2. 
   kommunal va maishiy;
   

3. 
   transport yuklamasi;
   

Summa.

Urnatilgan kuvvat –kozon agregatlarining kuvvati va nominal summasi
Nominal kuvvati –korxonada urnatilgan maksimal kuvvat parametrlari.
N_ust=N_maks+N_rez
N_rez=N_av+N_rem+N_es , gde
N_maks – maksimal kuvvat ;
N_rez – zaxiradagi kuvvat ;
N_av – avariynыy rezerv (5% ot N_ust);
N_rem –ta’mirlash zaxirasi (7% ot N_ust);
N_es – energotizmi zaxirasi(7% ot N_ust).
;
Stansiyaning ishlashi tavsiflari kuyidagilardan iborat.

1. 
   Sutkalik grafik koeffitsienti bir tekisda emas ;
   

Axolisi kam tumanlar uchun f=0,5-0,6;
sanoot rayonlari uchun f=0,8-0,85.

2. 
   Foydalanilayotgan maksimal kuvvat koeffitsienti (grafik koeffitsientlarini tuldirish )
   

; ;
Elektr yuklamasining yillik davomiyligi grafigi.





;
- moslamalarnmng yillik foydalanish soatlari.
- yillik maksimal foydalanilgan soatlar soni.