Fanidan o‘quv uslubiy majmua

Past bosimli havoli (ventilyatorli) forsunkalar juda kam, asosan sanoat pechlarida qо‘llaniladi.
Kanal ichidagi toraytirilgan soplo orqali oqib о‘tishdagi, yoqilg‘i oqimini sochuvchi moslama bilan mexanik ta’sirlashishida ishqalanish kuchlari, mahalliy bug‘lanish va kavitatsiya ta’siridagi qaynashi sababli parchalanish hisobiga sochish jarayoni amalga oshiriladi. Tangensial girdoblantirgich va oqim bosimini 0,8 – 2 MPa gacha pasaytiradigan girdoblash diskiga ega markazdan qochma mexanik forsunkalarda suyuq yoqilg‘i oqimi intensiv buraladida keyin soplodagi kichik teshikcha orqali purkaladi. Bunday sharoitda suyuq yoqilg‘i parchalana boshlaydi. Oqimdagi kavitatsiya ta’sirida oqim pulsatsiyasini keltirib chiqaruvchi katta chastotali bug‘ pufakchalarini hosil qiladi.
Mexanik va aylanuvchi forsunkalarda markazdan qochma effektdan foydalanilishi oqim bir xilligini buzilishiga olib keladi. Chiqish kanali ichidagi suyuqlik g‘ovak silindr kо‘rinishini oladi, soplodan chiqqandan keyin esa giperboloid shaklidagi plenka hosil qiladi.
Soplodan suyuqlikning oqib chiqishi haqiqiy tezlik bilan aylana kesim orqali amalga oshiriladi:
(24.2)

24.8 – rasm. Markazdan qochma tangensial forsunka.

bu yerda w_k – soploning tо‘liq о‘tish kesimida hisoblangan oqimning keltirilgan tezligi, m/s; – soploning ishchi kesim koeffitsiyenti; r – soplodan suyuqlik oqimining chiqishdagi aylanasimon kesimi ichki radiusi, m; r_c – soplo radiusi, m.

G.N. Abramovich tomonidan [4] ishlab chiqilgan markazdan qochma forsunkalar nazariyasiga kо‘ra suyuqlikning soniyalik sarfini aniqlash formulasi quyidagicha yoziladi:
(24.3)
bu yerda - soploning chiqish kesim yuzasi, m²; ₀ – nazariy sarf koeffitsiyenti; r – forsunka oldidagi muhitning tо‘liq bosimi, MPa;  - zichlik, kg/m³.
(24.3) formuladan mexanik forsunkalarning belgilangan konstruksiyalarida va tо‘g‘ri proporsional ekanligi kо‘zga tashlanadi.
Ideal suyuqlik uchun, markazdan qochma forsunkaning nazariy sarf koeffitsiyenti uning о‘lchamsiz geometrik parametri bо‘yicha aniqlanadi:

bu yerda R₀ = R_g.k – r_kir – girdoblanish radiusi; R_g.k­ – girdoblanish kamerasining radiusi; r_kir – forsunkaning kirish kanali uchun ekvivalent radius.
Nazariy sarf koeffitsiyentining A va  ga bog‘liqligi quyidagi formuladan topiladi:
(24.4)
agar
(24.5)
bо‘lsa sarf koeffitsiyentini
(24.6)
Oqimning sochilish burchagi:
(24.7)
Mexanik forsunkalarning sarf koeffitsiyenti soplo о‘lchamiga, sochiladigan muhit qovushqoqligi va bosimi, hamda forsunka detallarining tayyorlanish sifatiga bog‘liq.
Haqiqiy sarf koeffitsiyenti:
(24.8)
bu yerda  - forsunka oldidagi mazut qovushqoqligi, m²/(s·10⁶).
Tomchilarning fraksiyalar bо‘yicha taqsimlanish egri chizig‘i Rozin-Rammler statik bog‘lanish tenglamasiga bо‘ysunadi:
(24.9)
formuladagi R – diametri ortishiga kо‘ra о‘lchamdagi tomchining nisbiy massasi, %; d – tomchining diametri; d_o’r – R = 36,8 % ga mos keluvchi tomchining о‘rtacha diametri; m = 2 – tomchilarning fraksiyalarga taqsimlanish koeffitsiyenti.
Sochilayotgan suyuqlikdagi tomchining о‘lchamsiz diametri, d_m, m,
(24.10)
Tomchini fraksiyalar bо‘yicha taqsimlanishining egri chizig‘ini qurish uchun quyidagi munosabatdan foydalaniladi:
(24.11)
Katta ish unumdorligiga ega forsunkalar uchun quyidagi konstruktiv bog‘liqlikni qabul qilish mumkin:
- girdoblanish kameralarining nisbiy radiusi R_g.k/r_c = 2,0 – 2,5;
- kirish kanallarining nisbiy balandligi b/r_c = 0,7 – 1,2;
- kirish kanallarining nisbiy ekvivalent radiusi r_kir/r_c = 0,9 – 1,2;
- kirish kanallarining kengligi , bu yerda n = 3 – 6 kanallar soni.
Forsunkaning takomillashganlik darajasi, forsunka ta’minlashi mumkin bо‘lgan, sochishning о‘rtacha nafisligi va bir xilligi bilan baholanadi.
Forsunkaning konstruktiv tavsifnomalari bilan birga, sochishning nafisligi sochuvchi elementdan yoqilg‘i oqimining chiqish tezligiga, muhit zichligiga, qovushqoqligiga, yoqilg‘ining sirt tarangligi va zichligiga bog‘liqdir. Shuning uchun sochishning yaxshilanishiga:
a) mexanik sochishda – forsunka oldidagi yoqilg‘ining bosimini oshirish hisobiga;
b) bug‘li va havoli sochish jarayonida – sochiluvchi agent oqimining tezligini oshirish hisobiga;
v) sochish oldidan yoqilg‘ining sirt tarangligi va qovushqoqligini pasaytirish uchun qizdirish orqali erishish mumkin.