Фанидан маърузалар тўплами

СУРУНКАЛИ БАКТЕРИАЛ ПРОСТАТИТ (СБП).
Сурункали бактериал простатит нисбатан кам учрайди. Сурункали простатит синдроми бўлган фақат 5% эркакларда простата безининг бактериялар билан инфекцияланиши борлиги тасдиқланган.
ЭТИОЛОГИЯСИ.
СБП простата безининг ўткир бўлмаган инфекцияланиши бўлиб, битта ёки кўп носпецифик бактериялар қўзғатади. СБП-нинг қўзғатувчилари худди ўткир бактериал простатитдагидек грам-манфий аэроблар: E.coli, Pseudomonas aeruginosae, Enterobacter; грам-мусбат бактериялар: Staphylococcus, Streptococcus ва бошқалардир.
ПАТОГЕНЕЗИ ВА ПАТОЛОГИЯСИ.
СБП инфекциянинг кириш йўллари худди ўткир бактериал простатит билан бир хил. Баъзи бир эркакларда СБП уретрадан юқорига кўтарилувчи инфекция туфайли бўлса, бошқаларида эса инфекцияланган сийдикнинг простата бези ичи рефлюкси оқибатида ривожланади. Инфекциянинг бошқа кириш йўллари: тўғри ичакдаги бактерияларнинг тўғридан-тўғри ёки лимфоген йўл билан кириш ва гематоген йўл билан инфекциянинг тушиши фарқ қилинади.
Бактериал простатитнинг равожланиши учун ҳавфли омил бўлиб ҳисобланади:

1. 
   Қиндаги патоген бактерияларнинг уретра орқали кириши;
   
2. 
   Эхтиёт бўлмасдан орқа тешик орқали жинсий алоқа қилинганда;
   
3. 
   Уретранинг патоген бактериялар билан колонизациясида;
   
4. 
   Уретрадаги доимий катетерлар ёки уретра орқали асбоблар билан текширишлар ўтказилганда;
   
5. 
   Простата безининг трасуретрал резекциясидан кейинги назорат қилинмаган сийдик йўллари инфекциясидан.
   

СБП-да гистологик ўзгаришлар специфик эмас: ацинуслар ва стромаси ичкаридан ва ташқаридан одатда плазмацитлар, макрофаглар ва лимфацитлар билан инфильтрацияланган бўлади.
Kohnen ва Drach (1979) простата безининг ҳавфсиз гиперплазияси туфайли простатэктомия бўлган 162 эркакларни текширганда 98% худди юқоридагига ўхшаш гистологик ўзгаришлар борлигини кузатдилар.
КЛИНИК СИМПТОМЛАРИ.
СБП-нинг клиник белгилари хилма-хил. Баъзи беморларда касаллик ҳеч қандай белгиларсиз кечади ва тасодифан аниқланадиган симптомларсиз бактериурияга асосланиб ташхис қўйилади. Бошқаларда эса ирритатив симптомлар (тез-тез сийиш, сийдикни тута олмаслик, никтурия), оралиқда ва думғаза соҳасида оғриқ ёки қулайсизлик кузатилади. Баъзи эркакларда эякуляция пайтида оғриқ, гемоспермия кузатилади. Қалтираш ва тана ҳароратининг кўтарилиши камдан-кам ҳолатларди бўлади. Простата безининг сурункали инфекцияси қўзғаганда бирозгина тана ҳароратининг кўтарилиши кузатилиши мумкин.
ТАШХИСЛАШ.
Кўпгина беморлар анамнезида қайталанувчи (рецидив) сийдик йўллари инфекцияси борлигини таъкидлайди. Простата безини тўғри ичак орқали бармоқ билан текшириб кўрилганда ўзгаришсиз, ёки ҳар хил, ёки баъзи жойлари қаттиқлашган, оғриқли бўлиши мумкин. Тош бўлганда эса крепитация сезилиши мумкин.
ЛАБОРАТОР ТЕКШИРУВЛАР.
Қон тахлили – агар сурункали инфекция қўзғалмаган бўлса ўзгариш бўлмайди. Простата бези суюқлигида кўп миқдорда лейкоцитлар (кўрув майдонида 10-15 дан кўп) аниқланади. Простата суюқлигини бактериологик экмаси текширилганда қўзғатувчиси аниқланади.
Инфекциянинг уретрада, қовуқда ёки простата безида жойлашган жойини аниқлаш учун Meares – Stamae (1968) синамаси ишлатилади.
Модимики, ўткир ёки сурункали бактериал простатит бўлган беморлар простата суюқлиги таркибида инфекцияга қарши кўп миқдорда антиген – специфик антитела (иммуноглобулин IgG ва IgA) бўлганлиги учун, бундай антителалар борлигига қилинадиган тахлил кундалик клиник практикада кам ишлатилади.
ДИФФЕРЕНЦИАЛ ТАШХИСЛАШ.
Ўткир ёки сурункали уретрит ва цистит симптомлари простатит симптомларига ўхшаш бўлиши мумкин. Лекин Мейерс – Стамея синамаси одатда яллиғланиш ва инфекция жойлашган жойни аниқлашга имкон беради.
Ташқи чиқариш канали ва тўғри ичак касалликлари (оқмалар, геморраидал веналарнинг тромбози, проктит) оралиқ сохасидаги оғриқга, ўткир сийдик тутилишига сабаб бўлиши мумкин. Физикал ва бошқа махсус текширишлар ташхис қўйишга ёрдам беради.
ДАВОЛАШ.
СБП даволаш учун бактериологик текширувлар натижаларига қараб антибактерал дорилар ишлатилади.
Фтор-хинолон антибиотиклар (офлоксацин, ципрофлоксацин, норфлоксацин, абактал) 4-6 ҳафта давомида буйирилади. Бисептол 12 ҳафта давомида буюрилади.
Специфик даволаш ҳар-бир беморнинг зарурияти ва дориларнинг чидамлигига қараб махсус ўтказилиши керак.
Агар беморлар СБП дан ўз вақтида буюрилган дорилар туфайли тузалмаса, простата безидаги тошлар доимий равишда сурункали инфекцияни сақлаб туради, бу эса жаррохлик йўлини ишлатишга кўрсатма бўлади. Трансуретрал простатэктомия агар ҳамма инфекцияланган тошлар ва тўқима олиб ташланса яхши натижа беради.
Умумий даволаш. Илиқ микроклизмалар яллиғланишга қарши дорилар билан биргаликда, простата безини массаж қилиш, физиотерапевтик даволаш, магнит ва лазер нури билан даволашлар ва бошқалар ишлатилади.
ПРОФИЛАКТИКАСИ.
СБП профилактикаси организмдаги инфекция ўчоғини йўқотишдан иборат. Уретрани асбоблар ёрдамида текширганда ва уретрага катетер қўйилганда жиддий асептик шароитга риоя қилиш керак.