Фанидан м а ъ р у з а л а р м а т н и

77-мисол. 100 кг номокоб тайёрланди. Унинг 20 кг-и туз, яъни эритма 20% -и

яъни шу концентрациядаги эритма олиш учун 100 кг сувда 25 кг ош тузи берилади, у ҳолда

Ош тузининг берилган концентрациясига эга эритма тайёрлаш учун қуйидаги ҳисобни бажарамиз. Фараз қилайлик В кг сув бор, Р % концентрацияли q кг эритма олиш учун қанча туз керак.

Бу ҳолатда сув ва туз массаси В+q. В+q –ни Р% -га кўпайтириб
аралашмада қанча туз бўлишини билишимиз мумкин. Бу эса q-га тенг.
Шундай қилиб бир номаълумга эга тенглама олинди


ёки Вр + qр = 100q;
Вр = q(100-р);


(66)


78-мисол. 18% концентрацияли эритма олиш учун 300 кг сувга неча кг туз қўшиш керак.
(66) формуладан фойдаланиб


.


79 –мисол. Томат қайласи балиқ консервасининг туз миқдори 1,6% бўлиши учун томат соусига қанча туз берилиши керак.
Рецептурага асосан консервада 40% қайла 60% юалиқ бўлиши керак. Қовуришдан илгари тузланган балиқда 1,8% туз бор. Қовуришдаги кўринар камайиш совуш билан биргаликда 20% -ни ташкил қилади.
Аввало 1000 ш.б. консервадаги туз миқдорини топамиз



Ҳар банкага қовурилган балиқ билан қанча туз солинишини аниқлаймиз

Балиқ массасини қовуришгача қанчалигини қуйидаги нисбатдан топамиз

210 - (100-20)

х - 100

Балиқнинг бу ҳажмдаги туз миқдори

Шундай қилиб 1000 ш.б. консервага томат қайласи билан келадиган туз миқдори

q₃ = 5,6 – 4,7 = 0,9 кг.

Рецептурага асосан 1000 ш.б. томат қайласидаги балиқ консервасига 1 кг туз солинади.

Олинган натижалар фарқланиши сабабли шундан иборатки тайёр балиқ консерваси туз миқдори 1,2-2,5% -ни ташкил қилиши керак.
Айрим ҳолда томат қайласидаги балиқ ёки бошқа консервалар тайёрлашда тузланган томат-пастаси ишлатилади. Бу ҳолда томат соусига консервада рецепт бўйича туз миқдори етарли бўлиши учун қанча туз қўшилишини ҳисоблаш қуйидаги формула билан топилади


(67)
q – туз массаси, кг;
А – қайла миқдори, кг;
р₁ – қайланинг керакли туз миқдори, %;
В – томат миқдори, кг;
р₂ - томатдаги туз миқдори,%.