Фанидан м а ъ р у з а л а р м а т н и

III. Турли хом ашёдан тайёр махсулот чиқиш
миқдорини ҳисоблаш

Консервалаш технологиясини ўрганишда, курс ва битирув иши бажа-ришда, машина ва аппаратларнинг янги конструкциясини яратишда, илмий тадқиқот ишлари бажаришда ва бевосита ишлаб чиқаришда турли хом ашёдан тайёр махсулот чиқиш миқдори хом ашё дастлабки ва охирги намлигига караб, рецепт бўйича хом ашё ва материал миқдори қўшилишига қараб ҳисобланади. Бу ҳисобни ўз услуби бор ва уни яхши ўзлаштириш зарур.

Мисол учун хом томат пульпасидан томат паста чиқиш миқдорини ҳи-соблаб топамиз. Қуйидаги белгиларни қабул қиламиз:
В- буғлатишгача бўлган томат пулпаси миқдори, кг;
В₁- тайёр томат махсулоти чиқиш миқдори, кг;
с - буғлатишгача томат пулпасида бўлган қуруқ модда концентрацияси, % (рефрактометр бўйича);
с₁ – тайёр махсулотдаги қуруқ модда миқдори, % (рефрактометр бўйича).

4-жадвал
Томат массасининг қуруқ модда миқдори ва зичлиги

Қуруқ модда,миқдори %	293^0С (20^0С) ҳароратдаги зичлиг, г/cм^3		Қуруқ модда,миқдори %	293^0С (20^0С) ҳароратдаги зичлиг, г/cм^3
	Пюредаги	Филтратдаги		Пюредаги	Филтратдаги
4,0 4,2 4,4 4,6 4,8 5,0 5,2 5,4 5,6 5.8 6,0 6,2 6,4 6,6 6,8 7,0	1,0172 1,0181 1,0188 1,0197 1,0205 1,0215 1,0222 1,0229 1,0237 1,0244 1,0254 1,0263 1,0270 1,0279 1,0288 1,0295	1,0155 1,0164 1,0170 1,0179 1,0188 1,0196 1,0203 1,0210 1,0218 1,0225 1,0233 1,0242 1,0249 1.0258 1,0266 1,0272	7,5 8,0 8,5 9,0 9,5 10,0 10,5 11,0 11,5 12,0 15,0 20,0 30,0 35,0 40,0	1,0315 1,0335 1,0355 1,0375 1,0396 1,0417 1,0437 1,0458 1,0477 1,0498 1,0634 1,0854 1,1290 1,1510 -	1,0292 1,0310 1,0329 1,0349 1,0369 1,0388 1,0409 1,0428 1,0447 1,0466 1,0595 1,0899 1,1265 1,1509 1,1762

Пульпадаги қуруқ модда буғлатишгача , тайёр махсулотда бўлса

кг. Агар буғлатиш жараёнидаги йуқотишларни ҳисобга олмасак, у ҳолда , демак кг. ( 1 ).
Агар томат махсулотини бошланғич ва охирги миқдори маълум бўлса литрда, уларни зичлигини билган ҳолда кг ёки тоннага ҳисоблаш мумкин. Унинг учун 4-жадвалдан фойдаланамиз.