Фанидан Амалий машғулотларни бажариш бўйича

Т – тоғ жинсларининг таштш давомийлиги, соат;
С – тҳавонинг температураси, ⁰С.
Қоплвчи тоғ жинслари учун (ёз шароитида)
А = 1+0,1*2 = 1,2; П_т = 2,3.
Фойдали қазилма учун (ёз шароитида)
А = 1+0,1*5 = 1,5; П_т = 3,1.
Ташилаётган қопловчи тоғ жинслари ҳам,фойдали қазилма ҳам осон ташиладиган тоғ жинслари сирасига киради.
БелАЗ – 548 автосамосвалнинг характеристикаси:

• 
  Юк кўтариш қобиляти – Q_а = 40 м;
  
• 
  Кузов ҳажми – V_а = 21,7 м³;
  
• 
  Максимал ҳаракат тезлиги – V_мах = 57 км/ч;
  
• 
  Автосамосвалнинг эни – а = 3,7 м;
  
• 
  Минимал бурилиш радиуси – R_min = 9,5 м.
  

Забойда машиналарни алмаштириш.
Қопловчи тоғ жинсларини юклашда экскаваторни тўхтаб қолмаслигини
таъминлаш мақсадида автомашиналарни ҳалқасимон бурилиш схемасида жойлаштирилади.
Фойдали қазилмаларни автомобилга юклашда ҳам ҳалқасимон бурилиш схемаси танланади.
Автомобиллар ҳаракатланиши учун қазиб олинган оралиқ хизмат қилади. Для маневров автомашин используется выработанное пространство. Бироқ киришнинг бошида ва охирида бу схема қўл келавермайди.Бундай шароитда боши берк схемага ўтилади.Экскаваторни бўш қолдирмаслик мақсадида автомашиналарни юклаш жойига жуфт-жуфт қилиб киритилади.
Автомобиль йўлининг эни.
Карьерда ёки унинг юқори қисмида икки полосали автомобиль йўли қабул қилинади. Карьерда автомобиль йўлининг эни 13,5 м ни , дойимий йўллар эса – 14,5 м ни ташкил қилади.
Қопловчи тоғ жинсларини ташиш.
Автосамосвал қатновининг давомийлиги:
, мин,
Бу ерда t_п – юклаш вақти, мин; t_дв – ҳаракат вақти, мин; t_р – бўшатиш вақти , t_р = 0,8 мин; t_м – қўзғалиш вақти, t_м = 0,5 мин.
, мин;
К_ш = 1,15 – автосамосвали юклашни ҳисобга олувчи коэффициент;
мин;
, мин;
l₁, l₂,…, l_п – ҳаракат қилиш шароити бир хил бўлган йўлнинг қисми, км;
V₁, V₂,…, V_п – йўлнинг ушбу қисмидаги ҳаракат тезлиги, км/соат;
мин;
Т_р = 3,5 + 14,4 + 0,8 + 0,5 = 19,2 мин.
Автомашинанинг техник иш унумдорлиги.
, м³/соат,
Бу ерда V_а – автосамосвал кузовининг ҳажми, м³; К_п – тоғ жинсларини ташишнинг қийинлик коэффициенти; β – босиб ўтилган йўлдан фойдаланиш коэффициенти; V_т.пр – ҳаракатнинг келтирилган ўртача техник тезлиги, км/соат; L_тр – ташиш масофаси, км; t_р – бўшатиш вақти, соат.
;
, км/соат;
V_гр и V_пор – юк билан ва бўш ҳолатдаги ўртача техник тезлик, км/соат;
, км/соат;
, км/соат;
км/соат;
км/соат;
м³/соат.
Автосамосвалларнинг ўртача сменалик иш унумдорлиги
, м³/смена,
Бу ерда Т_т – сменанинг давомийлиги, ч; Т_р.п. – белгиланган танаффуслар давомийлиги, соат; η_т – технологик бўш қолишни ҳисобга олувчи коэффициент; К_кл. – иқлим шароитларини ҳисобга олувчи коэффициент;
;
η_п и η_дв – автосамосвални юклашда ва технологик тўхталишларда иш унумдорлигини пасайишини ҳисобга олувчи коэффициент;
;
- аниқланаётган транспорт схемаси бўйича ҳаракатнинг тўхталиш вақти, соат;
;
;
м³/смена.
Ишдаги автосамосваллар сони:
.
Фойдали қазилманинг ташилишини ҳисоблаш.
Автосамосвал қатнови вақти:
, мин,
, мин;
мин;
мин;
Т_р = 2,5 + 22,7 + 0,8 + 0,5 = 26,5 мин.
Автомашинанинг техник иш унумдорлиги.
, м3/соат,
, км/соат;
км/соат;
км/соат;
м³/соат.
Автосамосвалларнинг ўртача сменалик иш унумдорлиги.
, м³/смена,
;
;
;
;
м³/смена.
Ишдаги автосамосваллар сони:
.

3. 
   АҒДАРМА ҲОСИЛ ҚИЛИШ ИШЛАРИ.
   

Ағдарма ҳосил қилиш усулларини асослаш.

Қопловчи тоғ жинсларини ички ағдармага жойлаштиришда автомобил транспортидан фойдаланилади ва бульдозерли ағдарма ҳосил қилиш усули қўлланилади. Периферияли ағдарма ҳосил қилиш усули ( 3.4 расм).
Бульдозер турини аниқлаймиз.
Ағдармага жойлаштирилувчи тоғ жинсларининг ҳажми унча катта бўлмаганлиги сабабли .........

• 
  Трактор – Т-100 М;
  
• 
  Двигатель қуввати 100 от кучи;
  
• 
  Лемех тури –айланмайдиган;
  
• 
  Лемехнинг баландлиги ва узунлиги 100 мм.
  

Ағдарма участкасининг узунлиги.
Режалаштириш шароитига кўра:
, м,
Бу ерда; Q_б = 700 – Бульдозернинг иш унумдорлиги, м³/смена;
W₀ – Ағдарманинг солиштирма қабул қилиш сиғими, м³/м.
, м³/м;
λ = 1,5 – кузовнинг эни бўйича тўлиқ бўшатилиш коэффициенти; b – автосамосвал кузовинингг эни, м;
, м³/м;
, м.
Автомашинанинг тўсиқларсиз бўшатилиш шароитига кўра ағдарма участкасининг узунлиги:
, м,
, м.
Бу ерда N_a – ағдарма участкасида ишловчи автомашиналар сони; a = 30 – Бўшатишда ва қўзғалишда автосамосвал эгаллаган йўлнинг эни, м; t_р.м.= 2 – Ағдармада автосамосвалнинг бушатиш ва қўзғалиш давомийлиги, мин; Т_р – автосамосвал қатновининг давомийлиги, мин.;

Ағдарма участкасининг узунлиги – 80 м.

№4 амалий машғулот.