9-Тажриба иши “Стакан” деталини штамплаш технологик жараёнига таъсир қилувчи омиллар

9-Тажриба иши
“Стакан” деталини штамплаш технологик жараёнига таъсир қилувчи омиллар
Ишдан мақсад: Стакан деталини ясашда жараёнга таъсир қилувчи омилларни аниқлаш
Назарий қисм: Стакан деталини ишлаб чиқаришда заготовканинг қалинлиги, материал оқувчанлиги ва эътиборга олиниши лозим. Стакан деталини олишда қуйидаги совуқ холда штамплаш операциялари қўлланилади: кесиб олиш ва чўзиш. Чўзиш материалнинг оқувчанлик даражасига қараб бир ўтишли ёки кўп ўтишли бўлиши мумкин ва чўзиш жараёнида металл йиртилиб кетмаслиги лозим бўлади.



Кесиб олиш схемаси
Р = 1,25 π d S τ_ср (думалоқ контур учун);
Р = 1,25 LS τ_ср  (исталган контур учун);
Бу ерда S - материал қалинлиги в мм; d - кесиб олиш диаметри мм; L - кесиб олиш периметри мм; τ_ср  - кесилиш учун мустаҳкамлик чегараси кг/мм²; 1,25 - пуансон ва матрицаларнинг кесувчи қирраларини ўтмасланиб қолишини эътиборга олувчи коэффициент.

9.1-расм. Қалпоқчани чўзиш схемаси
Чўзиш кучи.
Чўзиш кучининг катталиги ва унинг характерига қуйидагилар таъсир кўрсатади:
1) ускунанинг геометрияси, яъни пуансон ва матрицанинг радиуслари,
2) пуансон билан матрица ўртасидаги оралиқ,
3) мойлашнинг сифати ва характери,
4) ускуна юзасига ишлов берилиши,
5) штампланадиган материалнинг характери,
6) йиғиш ва чўзишдаги деформация даражаси.
Матрицанинг чўзадиган қовурғаси энг катта таъсир кўрсатади. Тажрибаларнинг кўрсатишича, деталнинг вертикал девори ҳосил бўла бошлаганда, яъни пуансон ва матрицанинг радиуслари битта текисликда мос тушганда чўзиш кучи максимал бўлади (9.2 расм).

9.2 расм. Деталнинг вертикал деворининг ҳосил бўлиш моменти.
(9.1)
R_м ва R_п мос тушганда куч максимал ва қамраб олиш бурчаги a = 90⁰ бўлади. Бундай бурчакда максимал куч катталиги вертикал ўққа тўлиғича проекцияланади. Бошқа ҳолларда, a < 90⁰ бўлганда, чўзиш кучи sina катталикка камаяди. Чўзишнинг ҳар қандай жорий моментида радиал кучланиш (9.2) формула билан аниқланади, ҳар қандай жорий момент учун радиал куч қуйидагича бўлиши эса кўриниб турибди:
(9.2)
Шундай қилиб стакан деталини деворни юпқалантирмасдан чўзиб олдик.
Ишни бажариш кетма – кетлиги:

1. 
   Стакан деталини ясаш кетма – кетлиги келтирилади
   
2. 
   Стакан деталини ясашда жараёнга таъсир қилувчи омиллар ёзиб олинади
   
3. 
   Хулоса қилинади