Fan o’qituvchisi T. Asadov O’zbek tilshunosligi kafedrasi mudiri A. Axmedov

ta’kidlash mumkin. Bu termin orqali ifodalangan tushuncha turli
tilshunoslar Jomonidan turlicha nomlanadi, ya’ni mazkur terminning
bir qancha sinonimlari mavjud. Masalan, “frazadan katta butunlik” -
“сверхфразовое единство” (O.S.Axmanova), “murakkab sintaktik
butunlik” - “сложное синтаксическое целое” (A.M.Peshkovskiy,
N.S.Pospelov), “matn komponenti” - “компонент текста”
(I.A.Figurovskiy), “prozaik strofa” - “прозаическая строфа”
(G.Ya.Solganik), “sintaktik kompleks" - “синтаксический
комплекс” (A.I.Ovsyannikova), “monologik jumla” -
“монологическое высказывание”, “kommunikativ blok” -
“коммуникативный блок ” va boshq.
0 ‘zbek tilshunosligida ham mazkur tushunchani ifodalash uchun
bir qator farqli terminlar qo‘llanmoqda. Masalan, A.Mamajonov
dastlab “yirik sintaktik birlik” termmini qo‘llagan bo‘lsa, keyinroq
muntazam ravishda “superfrazali sintaktik birlik" terminidan
foydalanadi. Matnning stilistik muammolariga alohida e‘tibor bilan
qaragan I.Rasulov va H.Rustamovlar esa “murakkab sintaktik
butunlik” terminini ma’qul ko‘radilar. 0 ‘zbek matnidagi ana shunday
birliklami monografik tarzda tadqiq etgan M.Abdupattoyev
“supersintaktik butunliklar" terminini qo‘llashni maqsadga muvofiq
deb hisoblaydi.
M.Abdupattoyev nomzodlik dissertatsiyasida o‘zbek tilidagi
matnda supersintaktik butunliklaming mohiyati, sintagmatik va
semantik-uslubiy xususiyatlarini ilmiy asosli ravishda ko‘rsatib
24
bergan. Shuni ham aytish kerakki, tadqiqotchi supersintaktik
butunliklaming main tarkibidagi chegaralarini belgilash, ularni ajratish