Фан: Манзарали дендрология Ўқитувчи: қ. Х фал ф. д доцент Ф. М. Чоршанбиев

Download 15,54 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8

Bog'liq
17-Мавзу-ҚОРАҚАЙИН,ЭМАН, каштан маъруза

ЭМАН (QUERCUS) ТУРКУМИ

ЭМАН (QUERCUS) ТУРКУМИ
Бу қорақайиндошлар оиласининг асосий туркуми бўлиб, 600 га яқин тури бор. Барча турлари йирик дарахт бўлиб, баъзан буталари ҳам учрайди. Гули шамол воситасида чангланади.
Эман туркумида турлар жумладан, Европада, Шимолий Африкада, Кичик Осиёнинг марказида ҳамда шарқий жанубида, Американинг Шимолий ва Марказий қисмида тарқалган. МДҲ да 20 тури учрайди.

Илдизи ўқ илдиз. У кейин шохланиб кетади ва ерга 10-12 м чуқурликкача ўсади. Тўнкасидан кўкаради. Илдиздан бачкиламайди. Уни пархиш йўли билан ҳамда яшил қаламчасидан кўпайтириш мумкин.
Эманнинг ёғочи қаттиқ, оғир бўлиб, кўп мақсадларда ишлатилади. Пўстлоғида ошловчи моддалар бўлиб, улардан тери ошлаш саноатида фойдаланилади. Баъзи турларининг пўстлоғидан пўкак олинади. Ёнғоғидан озиқ-овқат саноатида сунъий кофе тайёрланади.
Қуйида айрим муҳим турлари устида тўхталиб ўтамиз.

Ёзги ёки оддий эман (Quercus robur L.- Q.pedunculata Ehrh.) бўйи 35-40 м, диаметри 1-1,5 м га етадиган дарахт. Танаси тўғри ўсади, шох-шаббаси қалин. Очиқ ерда ўсганда шохлари ён томонга ўсиб, кенг шох-шабба ҳосил қилади. Унинг пирамидасимон, шарсимон шох-шаббали, мажнунтол сингари шакллари бор.
Улар 8-10 ёшида ҳосилга кириб, ҳар йили гуллайди. Эман барг ёзиш билан бир вақтда гуллайди. Шамол воситасида чангланади.. Эман яхши ҳосилга кирганда бир гектар майдондан 1,5 т ёнғоқ олиш мумкин. Оддий эманнинг илдизи бақувват ўқ илдиз бўлиб, ерга 10-12 м га яқин кириб боради. Шамолга чидамли, 500-600 йилгача яшайди.

Download 15,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5 6 7 8