Фан бўйича талабаларнинг билим, кўникма ва малакаларига қўйиладиган талаблар

4.2. Эҳтиёжларни излаш
Эҳтиёжларни англаш амалга ошганда, истеъмолчи уни қондириш усулларини қидириш билан машғул бўлади. Эҳтиёжларни излаш қарор қабул қилиш жараёнининг иккинчи босқичи бўлиб, уни хотирада сақланган билимларни мотивацияланган фаоллаштириш ёки ахборотни ташқи муҳитдан олиш сифатида қараш мумкин. Ушбу таърифга асосан эҳтиёжларни излаш ўз характерига кўра ички ёки ташқи бўлиши мумкин. Ички излаш ўз ичига билимларни хотирадан олишни кўзда тутса, ташқи излаш бозорда ахборотларни йиғишдан иборат бўлади.
Ички излаш эҳтиёжлар англанган кейин дарҳол бошланади. Бу ҳолат узоқ муддат давомида хотирада сақланган билимлар муаммоларини ҳал қилишга тааълуқли бўлган излашдир. Агар излаш натижасида ҳаракатларни амалга ошишини қониқарли таъминлашга етарлича бўлган ахборот олинса, ташқи излаш зарур бўлмайди. Инсон илгари кўп марта қабул қилинган қарорларни эслайди ва бажаради. Масалан, бир тадқиқотда маълум бўлишича, автотаъмирлаш устахоналари хизматларига эҳтиёжи бўлган кўпчилик истеъмолчилар уларнинг ўзларида бўлган билимларга мурожаат қилишади ва фақат 40% эса ташқи излашга мурожаат қилишади.
Истеъмолчининг фақатгина ички излашга мурожаат қилиши кўп жиҳатдан уларда мавжуд бўлган билимларга боғлиқ бўлади. Маълум бир маҳсулотни биринчи марта харид қилувчи истеъмолчилар қарор қабул қилиши учун етарли даражадаги ахборотларга эга бўлмайдилар. Тажрибали истеъмолчиларга ҳам ташқи излаш зарур бўлиши мумкин. Тажрибали истеъмолчилар харид қилинган вақтидан кўп вақт ўтган маҳсулотларга нисбатан ўз билимларини кам деб ҳисоблашлари мумкин, чунки ушбу буюмларнинг баҳоси ва кўрсаткичларда етарлича ўзгаришлар бўлган бўлиши мумкин ҳамда янги савдо маркалари ва дўконлар пайдо бўлган бўлиши мумкин. Агар ушбу ўзгаришлар минимал тарзда бўлса ҳам ички излашга эсдан чиқариш ёки харидлар орасидаги узоқ танаффус халақит беради. Илгариги даврдагига нисбатан ҳозирги ҳолдаги истеъмолчининг муаммолари фарқ қилса билимлар етарлича бўлмайди.
Илгариги хариддан қониқиш даражаси излаш турини танлашни белгилаб беради. Агар истеъмолчи илгариги харид натижаларидан қониққан бўлса, ички излашнинг ўзи кифоя қилади. Ушбу ҳолат одатдаги қарорларни қабул қилиш ҳолати учун тааълуқли бўлади. Бунда истеъмолчи хотираси бўйича илгари харид қилган маркани харид қилади.