Фалсафий антропология -инсон ҳакидаги таълимот

Ayniyat qonuni
va fikirning aniqligi
Ayniyat qonuni va fikirning aniqligi
Фалсафа тарихида инсонга мурожаат этмаган, инсон моддий ва маънавий
борлиғининг турли томонларини бевосита ёки билвосита
таҳлил қилмаган файласуф ёки фалсафий йўналишни топиш
деярли мумкин эмас. Аксарият фалсафий ва диний тизимлар катта
олам ёки макрокосмга зид ўлароқ, инсонга микрокосм ёки кичик
Коинот сифатида қараб, уни бутун оламни тушуниш калити
деб ҳисоблаганлар. Файласуфлар инсон сирининг тагига
етиш борлиқ жумбоғининг тагига етиш билан баробар эканлигини
қайта-қайтаанглаб етганлар.Зеро Форобий
айтганидек -”Одамлар ўзларинингхос хусусиятларига
ва табиий эҳтиёжларига кўра жамият тузадилар.
Уларнинг ҳаракат ва феълларини даставвал
бора-бора одатларга айланадиган табиий қобилиятлар
белгилайди”. Ўз-ўзингни англа ва шу орқали дунёни англайсан.
Дунёни инсоннинг теран қатламларига кирмасдан сиртдан билишга
бўлган барча уринишлар нарсалар ҳақида фақат юзаки тасаввур
ҳосил қилиш имкониниберади. Инсондан сиртга қараб юрадиган бўлсак,
нарсалар моҳиятини ҳеч англай олмаймиз, зеро бу моҳият
инсоннинг ўзида мужассамлашган.
Асарларида инсон моҳияти масаласига
нисбатан бутунлай ўзгача ёндашувга дуч келамиз.

• У «инсон фикрловчи нарсадир», деб ҳисоблайди

Машҳур француз файласуфи
Р.Декарт (1596-1650)
ТЕОЦЕНТРИЗМ КОНЦЕПЦИЯСИ
Бу концепцияга мувофиқ ҳамма нарсани Худо белгилайди. Христианликнинг
моҳиятини акс эттирувчи турли креационистик назарияларга кўра бутун дунё,
шу жумладан жонли дунё (ўсимликлар, ҳайвонлар, инсон) дарҳол ва ўзининг
мукаммал кўринишида яратилган. Инжилнинг дунё олти кунда яратилгани
ҳақидаги ривоятига асосланган бу нуқтаи назар европаликлар тафаккурида
Дарвиннинг эволюцион назарияси пайдо бўлгунича, яъни XIX асрнинг ўрта-
ларига қадар ҳукм сурди. Христианлар дунёсида диндор одамлар орасида
у бугунги кунда ҳам амал қилмоқда.