Falsafa asoslari

330





e) go‘zallik — bu odamlarning jamiki yuksak axloqiy fazilat- larini o‘zida mujassamlashtirgan voqelikdir. Zero, shunday ekan go'zallik mavhum emas, balki muayyan shakl-shamoyil, ma’no- mazmunga, mohiyatga ega bo‘lgan real narsa, hodisadir.

Go‘zallikda mujassamlashgan ana shu xususiyatlar uni oliy estetik qadriyat darajasiga ko‘taruvchi kuchdir. Ana shu kuchni axloqiy qadriyatlarning kuchi bilan uyg‘unlashtirish zamonaviy estetik tafakkurning bosh vazifalaridan biridir.

Go‘zallikning elementlari. Go‘zallikning namoyon bo‘lishi, shakllanishi va his etilishida muayyan unsurlar mezoniy vazifasini o‘taydi. Bular — me’yor, maqsadga muvofiqlik, tartiblilik, uyg‘unlik, hamohanglik, moslik, yaxlitlik, birlik, mutanosiblik, tenglik va ho- kazo. Mazkur tushunchalar narsa-hodisalarda bevosita yoki bil- vosita ishtirok etib, undagi go‘zallikni namoyon ettiradi. Masalan, bahor faslining go‘zalligi tabiatning uyg‘onishi, ko‘klamning yuz ochishi bilan, qish fasli esa oppoq qor bilan o‘ziga xos go‘zallikni namoyon etadi. Tabiatning ikkala faslida ham go‘zallikning moslik va mutanosiblik unsuri muhim ahamiyat kasb etadi.