Факультети нефт – газни қайта ишлаш

 Чуқур уланган анодлар 
Ҳозирги кунда юза уланган анодлар билан бир қаторда, ерга чуқур 
уланган анодлардан ҳам кенг миқёсда фойдаланилмоқда. Чуқур уланган 
анодлар, корхона ва шаҳарлар орқали утган ер ости нефт – газ ва газ тармоқ 
бўлимларини коррозиядан ҳимоя қилишда самарадор ҳисобланадилар. Бундай 
шароитларда юза уланган анодларнинг самарадорлиги паст бўлади. Юза 
уланган анодлардан тарқалаётган токларнинг ҳимоя қилаётган қувурига оқиб 
келишига, унга параллел бўлган бошқа металл қурилмалари тўсқинлик 
қиладилар, яъни экранлайдилар. Анодларнинг чуқур ўрнатилишда экранлаш 
содир бўлмайди, яъни чуқур уланганда анодлардан тарқалаётган токлар, ер 
чуқурлиги бўйича тўғридан–тўғри ҳимоя қилинаётган қувур бўлимига етиб 
келадилар. 
Чуқур уланган аноднинг материали сифатида: пўлат, электротехник 
кўмир; графит, чўян ва бошқалар ишлатилади. Уларнинг ўлчамлари 
(диаметри, узунлиги) ўрнатиладиган қудуқнинг ўлчамларига боғлиқ бўлади. 
Чуқур уланган анодни қуриш қўйидагича амалга оширилади. 
Чуқурлиги 80 – 100 м бўлган қудуқ қазилади ва унинг ичига диаметри 168 
– 273 мм ли абсад қувури туширилади. Абсад қувурининг ичига диаметри 
50

80 мм гача бўлган, анод вазифасини бажарувчи, бошқа қувур туширилади. 
Уларнинг юқори қисми билан ер юзаси ўртасидаги оралиқ, таҳминан 30 м ни 
ташкил қилади. Ички қувурнинг баландлиги 6

10 м га тенг бўлган бир нечта 
секцияларга бўлиниб, уларни умумий кабел орқали катод станциясининг 
мусбат қутбига уланадилар. Айрим ҳолларда ички пўлат қувурининг ўрнига 
диаметри 80 мм, узунлиги 1,25 м бўлган графит таёқчаларидан 
фойдаланилади. Улар бир-бирларига бураб уланадилар. 
Абсад ва ички қувурнинг оралиғи майдаланган кокс, цемент, натрий 
нитрат компонентларининг сувдаги аралашмаси билан тўлдирилади. 

---

Чуқур уланган аноднинг умумий чизмаси 
36–расмда келтирилган. Кейинги пайтларда 
чуқур уланган анодлар, абсад қувурсиз 
тўғридан – тўғри ерга ўрнатилмоқда. 
36 – Расм. Чуқур уланган анодни 
принципиал чизмаси.
1 – катод станцияси; 2 – уловчи кабель; 3 – ички қувур (анод); 4 – 
майдаланган кокс; 5 – ташқи қувур (абсад қувури).