F. S. Meliboyeva tabiiy geografik jarayonlar

Yer sharidagi eng mashhur vulkanlar.
12
 
 
 
 
 
 
 
3-jadval
 
№ 
Vulqon nomi 
Joylashgan o`rni 
Balandligi, m. 
1 
Lyupyaylyako 
Argentina- Chili 
6723 
2 
Kotapaxi 
Ekvador 
5896 
3 
Kilimanjaro 
Tanzaniya
5895 
4 
Orisaba 
Meksika 
5700 
5 
Damovand 
Eron
5604 
6 
Popokatepetl 
Meksika
5462 
7 
Klyuchi Sopkasi 
Rossiya
4750 
8 
Meru 
Tanzaniya
4567 
11
В.А.Апродов “Вулканы” Москва “Мысль” 1982. 6 ст. 
12
Узбекистон миллий энциклопедияси 

---

91 
9 
Mauna-Loa 
Gavayi orollari 
4170 
10 
Erebus 
Antaktida
3794 
11 
Fudziyama 
Yaponiya
3776 
12 
Semeru 
Indoneziya
3676 
13 
Etna 
Italiya
3340 
14 
Gekla 
Islandiya
1491 
15 
Vezuviy 
Italiya
1277 
16 
Krakatau 
Zond bo`g`ozi 
813 
 
25-rasm. Orisaba vulqoni 
26-rasm. Fudziyama vulqoni 
Relyef hosil bo`lishida magma muhim va xilma-xil rolni bajaradi. U bilan 
bog`liq relyef shakllari batolitlar, lakkolitlar va daykalar kiradi. 
Batolit
(yunoncha- chuqurdagi tosh) ko`pincha antiklinallarning o`q qismida 
joylashgan bo`lib, yirik ko`tarilgan relyef shakllarini hosil qiladi. Masalan 
Zarafshon tizmasining g`arbiy qismida granitli batolitlardan tarkib topgan relief 
shakllari mavjud.
Lakkolit
(yunoncha-o`rtadagi tosh) yakka yoki guruhlar tarzida uchrab 
gumbazsimon tog`larni hosil qiladi. Shimoliy Kavkazdagi Beshtov, Jeleznaya, 
Lisaya, Qrimdagi Kastel va boshqalar. 
Dayka 
(inglizcha-toshli to`siq devor) magmaning yerdagi yoriqlarni 
to`ldirib qotib qolgan shakli bo`lib, atrofdagi jinslarning yuvilib ketilishi 
natijasidayer yuzasida devorga o`xshash relyef shakllarini hosil qiladi. Ularning 

---

92 
qalinligi 100 metrgacha, uzunligi esa bir necha km gacha bo`ladi.