F. R. Abduraxmonov z. E. Abduraxmonova


Takrorlash  uchun  savollar


bet95/196
Sana25.01.2022
Hajmi
#409943
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   196
Bog'liq
fayl 1114 20210526

Takrorlash  uchun  savollar
 
1  .  Kasb tanlash va unga ta ’sir etuvchi  omillar.
2.  Kasb tanlash va shaxs  motivlari.
3.  Kasb  tanlashda  ta ’sir  etuvchi  omillar.  Inson  qiziqishi,  ehtiyoji, 
manfaati  va  yaxshi  yashash orzusi.
4.  Motivatsiya to ‘g ‘risida umumiy tushuncha.
5.  Motivatsiya psixologik voqelik  sifatida.
6.Motiv va motivatsiya metodolgiyasi.  Kasb tanlash va motivlar.
3.2.  Kasbga yo‘naltirishda  o ‘quv faoliyati  va  kasb  motivatsiyasi
 
Kasb  tanlash  va  o ‘quv faoliyati
Kasb tanlash bu murakkab va javobgarlik bilan bog‘liq  psixologik 
jarayondir.  Kasb  tanlayotgan  inson  o ‘zidagi  mavjud  subyektiv  im­
koniyatlar va tashqaridan  unga o ‘z ta’sirini o ‘tkazayotgan obyektiv  to- 
monlar asosida kasbni tanlaydi. Kasb tanlash haqidagi fikrlarimizda  in- 
sonning eng birinchi  muhim omili bu undagi bilim va malakalar tizimi 
ekanligini  yuqorida  ko‘rsatgan  edik.  Yoshlarni  kasb  tanlashlari  bu
182


ularning  maktabdagi  olgan  bilimlari,  kuzatishlari  orqali  olgan  mal- 
akalari,  ko‘nikmalari  asosida  sodir bo‘ladi. Yoshlarda bilim bo‘lmasa 
ular  uchun  qaysi  kasbni  egallash  ham  bar  bir  bo‘lib  qoladi.  Chunki 
ular bu kasbga umuman  qiziqmaydilar va  unga  intilmaydilar ham.
Bu  kabi  misollar  kasb  tanlashda  o ‘quv  faoliyati  eng  muhim  to- 
monlardan hisoblanishini  kuzatishlari  mumkin  bo‘ladi.  Kasb tanlash­
da  o ‘quv  faoliyatini  tushunish  uchun  o ‘quv  faoliyatini  o ‘zi  nima va u 
qanday  tizimga ega degan  masalalar turadi.
Kasb  tanlash  uchun  ham  xuddi  inson  faoliyatini  boshqa jabhalari 
kabi  bilim,  malaka,  k o ‘nikma  va  shu  ish  faoliyatini  bajara  olishni 
uddalash  kabi  jarayonlar  talab  qilinadi.  Kasbiy  ta ’lim  bu  maxsus 
ta ’lim  berish yo‘nalishiga taalluqli bo‘lib,  u kasbiy -te x n ik , o ‘rta  va 
oliy ta ’lim  tizimida olinishi  mumkin.
Kasbiy  ta’lim  m a’lum  bir  kasblarga  tegishli  bo‘lgan  bilimlami, 
malakalami  o ‘zlashtirish  orqali  sodir  bo‘ladi.  Deylik,  yengil  sanoatda 
kasb - hunar kollejlarida o ‘qitilayotgan  talabalami  matolar to ‘qishga, 
ulardan  insonlarga  xushbichim  kiyim  -   kechaklar  tikishni,  to ‘quv 
mashinalarini  ta’mirlovchi  ustalami  tarbiyalashda ko‘zga  tashlana- 
di.  Oliygohlarda esa  shu  sohani  yaxshi  bilgan  ulami  ijodiy  rivojlan- 
tira  oladigan  mutaxassislar  yaratiladi.  Bunga  misol  qilib,  pedagog- 
lami,  psixologlami,  vrachlami  va  boshqa  kasb  egalarini  ko‘rsatish 
mumkin.  Shunday  qilib  aytish  mumkinki,  kasbiy  ta’limda  kasbni 
boshlangich,  o ‘rta va oliy darajadagi  ko‘rinishlari  yaratiladi.
Kasbiy  ta ’lim  bu  kasbni  egallashga  qaratilgan  boMishi  va  quyi­
dagi  yo‘nalishlarda  izlanishlar  olib  borishi  kerak  Bu  izlanishlar  kas­
biy  tayyorgarlik  muammolari,  o ‘zi  uchun  kasbni  aniqlab  olish  yoki 
kasb tanlash,  kasbiy  o‘z  -  o ‘zini  anglash,  subyektni  kasbiy  rivojlanish 
etaplarini  tahlil  qilish,  bu jarayonlar bilan boglliq  b o ig a n   psixologik 
muammolarini  o ‘rganib borish.
183


i
Kasbiy  ta ’limni  tashkil  qilish  bir  qancha  tamoillarga  (prinsip- 
lar)  bo‘ysinishi  kerak.
1 .Kasbiy  ta ’lim  tamoyillarini  hozirgi  zamon  maxsus  ta ’lim  ten- 
densiyalariga mos  tushishi  kerakligi.
2.Kasbiy  ta ’limni  fundamentallashtirish  tamoili  bilim,  dunyonqa- 
rashlami  shakllantirish,  bilimlar  tizimini  o ‘zlashtirish  masalalarini 
o ‘zida qamrab  olish.
3.Kasbiy  ta ’limni  individuallashtirish  tamoili  -   bu  u  yoki  bu 
kasbni  namoyondasini  kasbga  xos  b o ig a n   xususiyatlarni  shakllan­
tirish  muammolarini  o ‘rganishni  talab  qiladi.
Shunday  qilib  aytish  mumkinki,kasbiy  ta ’lim  psixologik  fanlami 
yo‘nalishlaridan  biri  b o iib ,  pedagogik  psixologiya  tarkibida  shakl- 
lanadi.  Kasbga  o ‘qitish  orqali  maxsus  kasbga  xos  bo‘lgan  bilimlar, 
malakalar,  uddalay  olish  kabi  tomonlami  butun  hayoti  davomida 
(kasbni egallash,kasbiy  mahoratga ega b o iish , karera  qilishni  rivoj- 
lantirish,  kasbiy  o ‘sib  borish)  lami  egallab  boradi.
Kasb  tanlash  va  o ‘quv  faoliyati 
o ‘zaro  chambarchas  b o g iiq  
b o ig a n   faoliyat  hisoblanadi.  Kasb  tanlash  uchun  kasb  tanlayotgan 
inson  albatta  bilimlarga  ega  bo‘lishi,  bu  bilimlami  o ‘zlashtirgan 
b o lish i  shart  hisoblanadi.  Yuqorida  aytganimizdek  kasb  tanlayot­
gan  inson  bilimlarsiz  hech  qanday  kasbni  egallay  olmaydi.  Kasbga 
xos  bilimlami  o ‘zlashtirish,  o ‘qitishni  tashkil  qilish,  bu  bilimlami 
kasb tanlovchiga yetkazib  bera  olishlik  kabi  tomonlar kasb tanlashda 
eng  muhim  tomonlardan  hisoblanadi.  Bu  esa  o ‘qituvchi  va  o ‘quvchi 
o ‘rtasidagi sodir bo‘ladigan o ‘zaro muloqotlar natijasida yuzaga kela­
di. Kasb tanlash va o ‘quv faoliyati bir qancha omillarga  b o g iiq  b o la r 
ekan.  Eng  aw alo   kasb  tanlovchining  o‘zligini  anglashi,  o‘ziga  baho 
bera olishi, o ‘zini  tutgan o ‘mini  to‘g ‘ri belgilay olishi,  oldiga qo‘ygan 
maqsad va manfaatlarini  ko‘z oldiga keltira olishi kabi qator  masalalar 
bilan  b o g iiq   boiadi.  Keyingi  omil jamiyatni  kasbga  b oigan   ehtiyoji
184


bilan  bo g iiq   boiadi.  Shuningdek,  bu  bilimlami  yetkazib  berayotgan 
kadrlar ham juda katta o lrin egallaydi.  Kasb tanlash va o"quv faoliyati 
o bzaro  ta’sirda b o iib  ko‘proq insonni o cziga b o g iiq boiadi. Insondagi 
subyektiv  tomonlar uni kasb tanlashiga olib keladi, lekin bularni  o bquv 
faoliyatisiz tasavvur qilish  mumkin emas.
CTzbekistonda  o ‘qish  uchun  tayyorlanayotgan  sharoitlar,  kadr­
lami  tayyorlashga  berilayotgan  e ’tibor,  o ‘quv  sharoitlarini  tubdan 
o ‘zgartirish  bilan b o g iiq   b o ig a n   islohotlar,  yangi  kadrlami  yaratish- 
ga qaratilgandir.  Bu sohada o ‘qitishning yangi usullarini tadbiq qilish, 
kadrlami  o lylovchi,  aql  bilan  ishlovchi  qilib  tarbiyalash  eng  muhim 
tamoillardan  hisoblanadi.  Kadrlar  tayyorlashda  ularni  berilayotgan 
bilimlami  va  malakalarni  o ‘zlashtira  oladigan  va  tez  qarorlar  qabul 
qiladigan,  chuqur bilimga ega b o ig a n   qilib  tayyorlash juda zamrdir.
Kasb tanlash va o ‘quv faoliyati o ‘zaro ta’sirda va birlikda boigan d a 
jam iyat uchun  kerakli  b o ig a n   kadrlar yaratish  masalasi  hal  etilib  bo- 
riladi.  Bunda  asosiy  omillar b o iib   kasb  tanlovchi,  o'qituvchi, jam i­
yat manfaatlari  yotadi.

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   196




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish