Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

лоти ўзлигини англаш, яъни миллий ғоя билан чамбарчас боғлиқдир. 
Суқрот фикрича, “ўзини англаган инсон, ўзи учун нима фойдалилиги ва 
нималарга қодир эканлигини яхши тушунади. У қўлидан келадиган иш билан 
шуғулланиш асносида ўз эҳтиёжини қондиради ва саодатга эришади. Ҳар 
қандай хато ва бахтсизликлардан холи бўлади. Бунинг натижаси ўлароқ, у ўзга 
одамларни қадрлай олади ва улардан эзгулик йўлида фойдалана билади. 
Оқибатда ўзини кулфатлардан асрайди”. 
Файласуф олимлар томонидан миллий ўз-ўзини англашнинг бир қанча 
мезонлари ишлаб чиқилган:
1) ўз миллий мансублигини (қайси миллат фарзанди эканлигини), миллат-
нинг туб манфаатларини, ўзи туғилиб ўсган замин, юрт, Ватан ягоналигини

---

296 
англаш, ундан ғурурланиш; 
2) ўз она тилини чуқур билиш ва ҳурмат қилиш; 
3) ўзининг миллий маданияти, маънавий мероси, урф-одат ва анъаналари-
ни ҳар томонлама ўзлаштириш ва сақлаш; 
4) ўз тарихи (ота-боболари, насл-насаби, авлоду аждодлари), халқнинг 
ўтмиши, тарихий тараққиёт йўли ва тарихан ортирган бой ҳаётий тажрибасини 
мунтазам ўрганиш. 
Шахсда миллий ўзлик англаниши туфайли унинг миллийлиги, миллий 
хусусиятлари жонланади ва кучаяди, унинг миллат тақдири ва келажагига 
ғамхўрлиги янада ошади ва миллат дарди билан яшаш ҳаётининг мазмунига 
айланади. Бундай шахсларга эга бўлган миллат ўзлигини тўла англайди ва
буюк ўзгаришлар қилишга қодир бўладики, бу – маърифатга, миллий таълим 
ва тарбияга бевосита боғлиқдир. 
Шу нуқтаи назардан қуйидаги масалалар долзарб муаммога айланган: 
1) таълим муассасаларида ўқувчи-талабаларнинг ёшига мувофиқ миллий-
аҳлоқий фазилатларни сингдириш орқали ўзлигини англашга ёрдам берадиган 
табақалаштирилган маърифий дастурлар ишлаб чиқиш ва амалга ошириш; 
2) барча ўқув фанлари ва курсларининг ўқув-услубий мажмуаларида мил-
лий-ахлоқий фазилатлар, қадриятлар ва аждодларимиз меросини акс эттирув-
чи манбалардан унумли фойдаланиш; 
3) ) таълим муассасаларида узлуксиз миллий-маънавий тарбия тизимини 
вужудга келтириш ва шу асосда тегишли тарбиявий тадбирларни амалга оши-
риш; 
4) педагогика олий таълим муассасаларида юқори миллий маънавий-ах-
лоқий фазилатларга эга бўлган кадрлар тайёрлаш.