Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

Б/Б/Б жадвали 
Биламан 
Билишни хоҳлайман 
Билиб олдим 
 
 
“Концептуал жадвал” график органайзери ёки усули 
 
“Концептуал жадвал” усули таълим олувчиларга нафақат объектлар-
ни ажратиб турадиган белгиларни кўришга ёрдам беради, балки маълумотни 
тез ва аниқ эслаб қолишга имкон беради. Таълим олувчиларнинг ўрганилаётган 
мавзу, масала ёки муаммони уч ёки ундан ортиқ жиҳатлари бўйича таққослаши 
уларда мантиқий фикрлаш, ахборотларни тизимли баён қилиш каби қобилиятлар-
ни ривожлантиради. 
Бу усул уч ва ундан кўп савол ёки жиҳатларни ўзаро таққослашда айниқ-
са фойдалидир. Жадвал қуйидагича тузилади: таққосланадиган жиҳатлар (са-
воллар) ётиқ (горизонтал) ҳолатда, таққосланадиган хусусиятлар, сифатлар 
тик (вертикал) ҳолатда жойлашади.
Масалан, “Ёввойи ва хонаки ҳайвонлар” мавзуси бўйича концептуал 
жадвал тузилмаси қуйидаги шаклда бўлиши мумкин: 

---

523 
Таққослаш 
чизиқлари 
Ёввойи
ҳайвонлар 
Хонаки
ҳайвонлар 
Ўзи овқат излаб топади 
+ 
- 
Ўзига ўзи яшайдиган 
жой қуради (топади) 
+ 
- 
Боласини боқади ва 
унга ғамхўрлик қилади 
+ 
- + 
Душманлардан ҳимоя-
ланади 
+ 
- 
Шунингдек, “Релъеф” мавзуси бўйича концептуал жадвал тузилмаси қу-
йидаги шаклда бўлиши мумкин: 
Таққослаш 
чизиқлари 
Паст-
текислик 
Баланд текислик 
/ қир 
Тоғли текислик 
/ ясси тоғлик 
Харитадаги ранги 
яшил 
сариқ 
оч жигарранг