Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

Ўқитувчи – маънавий-ахлоқий қадриятлар соҳиби ва тақлид намунаси, 
шу сабабли унинг ахлоқий ва касбий шаклланиши бир-бири билан чамбарчас, 
мустаҳкам боғланган бўлади. Ўқитувчининг билимдонлиги, касбий маҳорати 
ва ахлоқ-одоби педагог шахсининг моҳиятини белгилайдиган бирламчи асос 
ҳисобланади.
Касбий тайёргарликнинг мазмуни педагогик маърифат (таълим, тарбия) 
мақсадининг амалга ошиши сифатида ўқитувчи шахси ва касбий фаолияти-
нинг ўзгармас, идеаллашган кўрсаткичларини ўзида акс эттирувчи профессо-
граммада, яъни педагогик касбни тавсифловчи белгилар тизимида тўпланади. 
Ўқитувчининг профессиограммаси – бу ўқитувчининг малака тавсиф-
номаси, яъни унинг билими, кўникмаси ва малакасига, шахси ва қобилиятла-
рига, руҳий-физиологик имкониятлари ва касбий савиясига қўйиладиган асо-
сий талаблар тўлиқ мужассамланган норматив ҳужжат (1.3-расм). 

---

35 
Ўқитувчининг вазифалари маълум бир фаолият турларини бажаришга 
йўналтирилган бўлади. Хусусан, ўқитувчининг коммуникатив фаолияти 
ўқувчилар, бошқа ўқитувчилар, жамоатчилик вакиллари ва ота-оналар билан 
педагогик мақсадга мувофиқ муносабатлар ўрнатилишига қаратилади. Ахбо-
рот бериш-олиш фаолияти – ўқитувчи ва ўқувчилар ўртасида тўғри ва қайтар 
алоқалар орқали ўзаро ахборот алмашинишидир. Ривожлантириш фаолияти 
– ўқувчиларнинг ўқув фаолиятида идрок, тафаккур ва ҳиссий-иродавий на-
моён бўлиш жараёнларини бошқариш ва шу асосда ўқувчиларни ўқитиш, тар-
Профессиограмма – баркамол 
ўқитувчи модели сифатида 
Ўқитувчининг
вазифалари 
Касбий аҳамиятга эга 
бўлган шахсий фазилатлари 
Билим, кўникма 
ва малакалари 
Коммуникатив