Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

ШАХС 
Узлуксиз
таълим 
Фан 
Давлат ва
жамият 
Ишлаб
чиқариш 
1.2-расм. Кадрлар тайёрлаш миллий моделининг асосий таркибий 
қисмлари ўртасидаги ўзаро боғлиқлик ва унда шахснинг тутган ўрни

---

17 
2) мажбурий умумий ўрта таълим ҳамда академик лицей ёки касб-ҳунар 
коллежида таълим олиш йўналишини танлаш ҳуқуқи асосида мажбурий ўрта 
махсус, касб-ҳунар таълимини олишга; 
3) давлат грантлари ёки пулли-шартномавий асосда олий таълим ва олий 
ўқув юртидан кейинги таълимни олиш ҳуқуқига; 
4) давлат таълим муассасаларини маблағ билан таъминлашга; 
5) таълимолувчиларнинг ўқиши, турмуши ва дам олиши учун шарт-ша-
роитлар яратиш борасидаги вазифаларнинг ҳал этилишида жамоатчилик бош-
қарувини ривожлантиришга; 
5) таълим жараёни қатнашчиларини ижтимоий жиҳатдан қўллаб-қув-
ватлашга; 
6) соғлиқ ва ривожланишида нуқсони бўлган шахсларнинг таълим оли-
шига. 
Узлуксиз таълим малакали, рақобатбардош кадрлар тайёрлашнинг асо-
си бўлиб, таълимнинг барча турлари, давлат таълим стандартларини, кадрлар 
тайёрлаш тизими тузилмаси ва унинг фаолият кўрсатиш муҳитини ўз ичига 
олади. 
Узлуксиз таълим кадрлар тайёрлаш тизимининг асоси, Ўзбекистон Рес-
публикасининг ижтимоий-иқтисодий тараққиётини таъминловчи, шахс, жа-
мият ва давлатнинг иқтисодий, ижтимоий, илмий-техникавий ва маданий 
эҳтиёжларини қондирувчи устувор соҳа бўлиб, ижодкор, ижтимоий фаол, 
маънавий бой шахснинг шаклланиши ва юқори малакали рақобатбардош 
кадрларнинг жадал тайёрланиши учун зарур шарт-шароитларни яратади. 
Узлуксиз таълим жараёни шахснинг ҳар томонлама қарор топиши учун 
энг қулай давр саналади. Мазкур даврда шахс фан асослари ҳамда касб-ҳунар 
маълумотларини ўзлаштиради, юксак маънавий- ахлоқий сифатларга эга шахс 
ва малакали кадр сифатида камол топиб боради. Ўзбекистон Республикасида 
узлуксиз таълим Давлат таълим стандартлари ҳамда ўқув дастурлари талаб-
ларига мувофиқ ташкил этилади. 
Узлуксиз таълим қуйидаги таълим турларини ўз ичига олади: 
1. Мактабгача таълим; 
2. Умумий ўрта ва ўрта махсус таълим; 
3. Касб-ҳунар таълими; 
4. Олий таъ лим; 
5. Олий ўқув юртидан кейинги таълим; 
6. Кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш; 
7. Мактабдан ташқари таълим. 
Кадрлар тайёрлаш миллий модели таркибий қисмларидан яна бири 
фан бўлиб, у «таълим мазмунини тубдан янгилашда: таълим стандартлари, 

---

18 
таълим дастурлари, ўқув дарсликлари ва қўлланмалар тайёрлашда, илмий-
методик таъминотни амалга оширишда бевосита ва билвосита иштирок 
этади». Фан - юқори малакали мутахассисни тайёрлайди ва улардан фойда-
ланади, илғор педагогик ва ахборот технологияларини ишлаб чиқади. 
Фан юқори малакали мутахассисни тайёрловчи ва улардан фойдала-
нувчи, илғор педагогик ва ахборот технологияларини ишлаб чиқарувчи 
бўлиб, «кадрлар тайёрлаш миллий тизимида табиат ва жамият тараққиёти 
қонуниятлари тўғрисидаги янги фундаментал ва амалий билимлардан 
фойдаланишни, юқори малакали илмий ва илмий-педагог кадрлар таркиби-
ни шакллантиришни, улардан таълим тизимида унумли фойдаланишни, 
шунингдек, кадрлар тайёрлаш жараёнининг илмий тадқиқотлар инфрату-
зилмасини яратиш, таълимнинг ахборот тармоқларида фойдаланиш учун 
билимнинг турли соҳалари бўйича ахборот базасини шакллантиришни ҳам-
да илмий тадқиқотлар даражасига янгича қарашлар замирида ёш олимлар-
нинг, илмий-педагогик ходимларнинг ижтимоий мавқеи ва обрўсини оши-
ришни ва шу кабиларни қамраб олади».