Eshmurodov sanjarning makroiqtisodiyot va mikroiqtisodiyot fanidan tayyorlagan

Fiskal siyosat vositalari davlat byudjetining xarajatlari va daromadlari, ya'ni: 1) davlat xaridlari; 2) soliqlar; 3) o'tkazmalar.

Fiskal siyosat vositalarining yalpi talabga ta'siri bir xil emas. Yalpi talab formulasidan: AD \u003d C + I + G + Xn (bu erda AD - umumiy talab, C - iste'mol xarajatlari, I - investitsiya xarajatlari, G - davlat xarajatlari, Xn sof eksport mamlakat) bundan kelib chiqadi davlat xaridlari uning eng muhim tarkibiy qismidir, shuning uchun ularning o'zgarishi yalpi talabga bevosita ta'sir qiladi. Shu bilan birga, soliqlar va o'tkazmalar umumiy talabga bilvosita ta'sir ko'rsatadi, iste'molchilarning sarflari (C) va investitsiyalarga sarflanadigan xarajatlar (I) o'zgaradi. Davlat xaridlarining o'sishi yalpi talabni oshiradi va ularning qisqarishi uning pasayishiga olib keladi.

O'sish pul o'tkazmalari yalpi talabni ham oshiradi. Bir tomondan, ijtimoiy transfert to'lovlarining ko'payishi bilan shaxsiy daromad uy xo'jaliklari, demak, boshqa narsalar teng bo'lsa, bir martalik daromad o'sadi va iste'mol xarajatlari ko'payadi. Boshqa tomondan, firmalarga transfert to'lovlarining ko'payishi (subsidiyalar) ularning ichki moliyalashtirish imkoniyatlarini, ishlab chiqarishni kengaytirish imkoniyatlarini oshiradi, bu esa investitsiya xarajatlarining oshishiga olib keladi. Aksincha, transfertlarning qisqarishi yalpi talabni pasaytiradi.

O'sish soliqlar teskari yo'nalishda harakat qiladi. Soliqlarning ko'payishi iste'molning ham (bir martalik daromad kamayganligi sababli) ham, investitsiya xarajatlarining ham kamayishiga olib keladi taqsimlanmagan foyda, bu sof investitsiya manbai hisoblanadi) va natijada yalpi talabning pasayishiga olib keladi. Shunga ko'ra, soliq imtiyozlari yalpi talabni oshiradi va AD egri chizig'ini o'ng tomonga siljitadi, bu esa haqiqiy Yalpi ichki mahsulotning o'sishiga olib keladi.