Eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati

20-mavzu. SPORT TRENIROVKASI
USLUBLARI
Eshkak eshuvchilar trenirovkasida qoilanadigan uslublar 
ikki
gunihga bo ‘linadi (30-rasm):
1. Uzluksiz — bir m e’yorli va o ‘zgaruvchan;
2. U zuk-uzuk — intervalli, takroriy, nazoratli va musobaqaviy.
IV.hsksi?.
bir me ’yoriy
о ‘zgaruvchan
l /ик-и/цк
( la n a ff u s lh
intervalli
takroriy
nazorat
musobaqa
30-rasm. 
Eshkak eshish 
sporti trenirovkasi uslublari
20.1. Bir me’yorli uslub
Bir me’yorli uslub 
— harakat amplitudasi va kuchlanish m e’yo- 
rini, 
eshkak eshish 
ritmi 
va 
tempini 
uzoq vaqt 
davomida (40 
daqiqa- 
dan kam b o ‘!m agan holda) saqlab tu rish bilan ajralib turadi.
Harakatianish tezligi maksimal 
60—80% 
ini tashkil qiladi, puls — 
aerob zona chegarasida.
Uslub organizm ning aerob m ah su ld o rlig in i rivojlantirishga 
yordam beradi, barqaror funksional siljish yuzaga keladi va harakat 
k o 'n ik m a la rin i m u stahkam laydi. U slu b n in g kam chiligi — bir 
xillilik.

---

20.2. 0 ‘zgaruvchan uslub
0 ‘zgaruvchan 
uslub — harakat amplitudasi va kuchianish m e’yo- 
rini, eshkak eshish ritm i va tem pini ohista o ‘zgartirib, uzluksiz 
ishlash bilan ajralib turadi. Harakatlar hajmi m o 'tad ild an subrnak- 
simalgacha, puls — daqiqasiga 170 zarba. Uslub harakat ko‘nikma1ari 
k o lam in i uning variativligini va tezlik imkoniyatlariiii kengaytirishga 
ham da chidamlilik, kuch va tezlikni rivojlantirishga im kon beradi. 
Uslubning ustivorligi bir xillilik va universallikning yo‘qligida. Kom - 
ponentlar tarkibining o ‘zgarishi (tezlanish masofasi, tezlik, tezlikning 
pasayish davomiyligi) har xil vazifalarni yechishga im kon beradi: 
jism o n iy sifatlarn i kom pleks rivojlantirish, eshish tex n ik asin i 
takomillashtirish.
20.3. Interval uslub
Interval uslub — trenirovkaning barcha parametrlarning q at’iy 
tartiblashganligi bilan ifodalanadi: u m um iy davom iyiik, ja d a l 
eshishning soni va davomiyligi ham da jadal kesimlar oralig‘idagi 
intervallar davomiyligi. Tezlanish maksimal tezlikning 90% atrofida, 
kesim oxirida pulsni daqiqasiga 170—180 ga yetkazib, keyingi tezla­
nish pulsni daqiqasiga 120—130 ga tushganda boshlash bilan bajariladi. 
Agar puls pasayib tiklanmasa, tezlanish jadalligi pasaygan b o iish i 
zarur. Tezlanishlar orasidagi vaqt kichik shiddatdagi (I zona) eshkak 
eshish bilan to ‘ldiriladi. Uslub maxsus va tezkor chidam lilikni 
kompleks rivojlantmshga imkon beradi. Interval trenirovka yurakning 
ustivor trenirovkasi hisoblanadiki, agar puls daqiqasiga 170—180 
dan oshmagan b o isa , yurakning zarbdor hajmining kengayishini 
ta’minlaydi. Uslub sport formasi cho‘qqisiga tez chiqishni ta ’minlaydi 
va lekin u shunchalik tez yo‘qotiladi.