Erta va kichik maktabgacha yoshdagi bolalarda motorika va sensorikaning shakllanishi hamda rivojlanishi

Mayda motorika ko'nikmalarini rivojlantirish ham muhimdir, chunki bolaning kelajakdagi butun hayoti kiyinish, chizish va yozish uchun zarur bo'lgan aniq va maqsadli harakatlardan foydalanishni, shuningdek, har xil ilm olishni va kundalik hayotdagi vazifalarni amalga oshirishni talab qiladi. O'qituvchilar va psixologlar bolani o'n oylik yoshdan boshlab barmoq bilan faol mashq qilishni boshlashni tavsiya qiladilar.

• 
  Mayda motorika ko'nikmalarini rivojlantirish ham muhimdir, chunki bolaning kelajakdagi butun hayoti kiyinish, chizish va yozish uchun zarur bo'lgan aniq va maqsadli harakatlardan foydalanishni, shuningdek, har xil ilm olishni va kundalik hayotdagi vazifalarni amalga oshirishni talab qiladi. O'qituvchilar va psixologlar bolani o'n oylik yoshdan boshlab barmoq bilan faol mashq qilishni boshlashni tavsiya qiladilar.
  
• 
  Sensor funksiyalari intellektual faoliyat va nutqni rivojlantirishning asosini tashkil etuvchi yaxlit integratsion faoliyat - sezgi-motorika xatti-harakatlarini shakllantiradigan vosita qobiliyatlari bilan uzviy bog'liqlikda rivojlanadi.
  
• 
  Sensomotorika reflekslar darajasida ishlaydi.
  
• 
  Ko`rgazmali misol: biz ko'cha bo'ylab yuramiz, ko'zlarimiz to'siqni ko'radi: ko'lmak, tosh, .... Biz to`siqlar oldida to'xtaymiz yoki boshqa tomonga harakatlanamiz. Sensomotor idrok etish ishlab ketadi. Yana bir misol: siz baland ovozni eshitdingiz, siz yo to'xtaysiz, yo harakatni tezlashtirasiz, yoki tovush chiqqan tomonga qaraysiz. Yana misol: biz tabiat rasmini chizamiz – biz varaqqa qo'l yordamida ko'zlarimiz ko'rgan obektlarni uzatamiz (Ko'rish va qo'l va barmoqlari harakatining o'zaro ta'siri).
  
• 
  Shunday qilib, sensor (sezgi) rivojlanishni psixomotor rivojlanish bilan birgalikda amalga oshirish kerak.
  

Sensomotorika - bu harakat va hissiyotlarni boshqarish qobiliyati, bu ko'zlar va harakatlarni, eshitish va harakatlarni muvofiqlashtirish. Bir qo'li bilan biron bir obektga ega bo'lish uchun bola dastavval “motorik tayyor holat” da bo'lishi kerak. Agar u ob'ektni ushlay olmasa, u bu ob`ektni his qila olmaydi. Ob'ektni faqat bimanual (ikki qo'l bilan) paypaslashda uning fazoviy o'rganilishi amalga oshiriladi. Motorikaning rivojlanishi boshqa tizimlarning rivojlanishini ta'minlaydi.

• 
  Sensomotorika - bu harakat va hissiyotlarni boshqarish qobiliyati, bu ko'zlar va harakatlarni, eshitish va harakatlarni muvofiqlashtirish. Bir qo'li bilan biron bir obektga ega bo'lish uchun bola dastavval “motorik tayyor holat” da bo'lishi kerak. Agar u ob'ektni ushlay olmasa, u bu ob`ektni his qila olmaydi. Ob'ektni faqat bimanual (ikki qo'l bilan) paypaslashda uning fazoviy o'rganilishi amalga oshiriladi. Motorikaning rivojlanishi boshqa tizimlarning rivojlanishini ta'minlaydi.
  
• 
  Ob'ektning shakli, hajmi va o`lchamini samarali aniqlash uchun bolada ikkala qo'l, ko'z va bo'yin mushaklarining yaxshi rivojlanganligi va muvofiqlashtirilganligi muhim ahamiyat kasb etadi. Shunday qilib, uchta mushak guruhi idrok funktsiyasini ta'minlaydi.
  
•