Eritma mavzusiga doir test savollari

15-§. Eritma konsentratsiyasi va uni ifodalash usullari.
Foiz konsentratsiya
Ma’lum massadagi yoki hajmdagi eritmada erigan moddaning massasini
yoki miqdorini ifodalovchi tushunchani eritma konsentratsiyasi deyiladi.
74
Eritmani tarkibida erigan moddani miqdori ko‘p bo‘lsa, bunday eritmani
konsentratsiyasi yuqori bo‘lgan eritma deyiladi. Konsentrlangan eritmalarni
zichligi katta, harakatchanligi yoki qovushqoqligi past bo‘ladi. Past
konsentratsiyali ya’ni suyultirilgan eritmalarda erigan moddaning miqdori
juda kam bo‘lgani uchun, eritmani zichligi, harakatchanligi va qovushqoqligi toza suvnikiga yaqin bo‘ladi. Konsentrlangan eritma yoki konsentratsiyasi
past bo‘lgan (suyultirilgan) eritma kabi tushunchalar (iboralar), eritmadagi erigan
moddani miqdori haqida aniq ma’lumot bermaydi. Eritmani konsentratsiyasini aniq ifodalash usullaridan quyidagilari bilan tanishib o‘tamiz.
1. Foiz konsentratsiya;
2. Molyar konsentratsiya;
3. Normal konsentratsiya.
Foiz konsentratsiya
Foiz konsentratsiya eritma massasini necha foizini erigan modda tashkil
qilishini ko‘rsatadi. Boshqacha qilib aytganda 100 g eritmani tarkibida necha
gramm erigan modda borligini ko‘rsatadi. Masalan, 15 % li shakarning eritmasi
deganda, 100 g shunday eritmada 15 g shakar va 85 g suv borligini tushunamiz.
Foiz konsentratsiya C% belgisi bilan ifodalanadi.
Foiz konsentratsiyani aniqlash uchun erigan moddaning massasini (m1)
eritmaning umumiy(erigan modda va erituvchi massalari yig‘indisi) massasiga
(m2) bo‘linadi. Hosil bo‘lgan sonni foizda ifodalash uchun 100 % ga ko‘paytiriladi.
C%= m1
m2
100%
C% - foiz konsentratsiya
m1 - erigan modda massasi
m2 - eritma massasi
C% – foiz konsentratsiya;
m1 – erigan modda massasi;
m2 – eritma massasi.
C%
(1)
1-masala: 30 g KCl 100 g suvda eritilishidan hosil bo‘lgan eritmaning
foiz konsentratsiyasini (%) aniqlang.
Masalaning yechimi: 30 g KCl 100 g suvda eritilganda 130 g (30+100=130)
eritma hosil bo‘ladi:
KCl
30 g

100g H2O

130 g eritma

Bu ma’lumotlardan foydalanib, eritmaning foiz konsentratsiyasini 1-formula asosida topamiz:
C%= = 23 %
30
C% 30 + 100 100%