Ergashxodjaeva Sh. Dj., Samadov A. N.,Alimxodjayeva, N. E., Sharipov I. B

Nazorat va muhokama uchun savollar  

1. Shaxsiy sotish mazmuni mohiyati va vazifalarini aytib bering? 

2. To’g’ridan-to’g’ri marketing shakllari qatoriga nimalar kiradi? 

3. Shaxsiy  sotish  sotuvchi  va  xaridor  o’rtasidagi  rasmiy  munosabatlar 

nimalardan iborat? 

4. Ishbilarmonlik muloqoti uslubi hadiqa nimalarni bilasiz?   

5. Ishbilarmonlik muloqotini nimadan boshlash va o’zini qanday tutish kerak?  

6. Shaxsiy sotishda telemarketingni ahamiyati qanday? 

---

 

76 

5-BOB. PABLIK RILEYSHNZ CHORA-TADBIRLARI 

 

5.1. Pablik rileyshnz tushunchasi va uning mohiyati 

 

Pablik  rileyshnz  (ingl.  public  relations,  PR)  –  bilvosita,  nufuzli  reklama, 

jamiyatdagi  tendensiyalar  va  hodisalarni  tahlil  qilish,  ularning  oqibatlarini  bashorat 

qilish, muloqot doirasining va ayniqsa, jamoatchilik fikrini shakllantiruvchilar, ya’ni 

ommaviy  axborot  vositalari  vakillarining  tovarga  (ishlab  chikaruvchiga)  nisbatan 

ijobiy munosabatini shakllantirish bo’yicha menejment funksiyasidir. 

PR  tarkibi  maqsadli  yo’naltirilgan  axborot  uzatishning  kommunikatsiya 

kanallari va psixologik ta’sir usullari orqali ko’rib chiqiladi. 

PR yordamida o’zaro ishonch, tushunish va simpatiya, boshqa tomondan esa – 

tashkilot  ichida  va  tashqarisida  bo’lgan  guruhlar  bilan  o’zaro  munosabatlar 

shakllanadi,  qo’llab-quvvatlanadi  va  mustahkamlanadi,  uning  mavjudligi  va 

rivojlanishini asoslab beradi. 

Aksariyat  tadbirkorlarning  ko’plab  muammolari  shu  bilan  asoslanadiki,  hech 

kim  uning  mavjudligini  bilmaydi,  u  yetarli  darajada  qiziqarli  emas  va  ko’pchilik 

mijozlarda boshqacha odatlar, stereotiplar, ustuvorliklar shakllangan. 

Jamiyatdagi  kayfiya  haqida  xabardorlikni  ta’minlash  PR  ning  muhim 

funksiyasi hisoblanadi. Bu ro’y berishi mumkin bo’lgan hodisalarni bashorat qilishga 

yordam  beradigan  erta  ogohlantirish  tizimi  rolini  bajarib,  korxona  ma’muriyatining 

jamiyat  manfaatlariga  xizmat  qilish  hamda  yuzaga  kelayotgan  va  ro’y  berayotgan 

o’zgarishlardan samarali foydalanish majburiyatini belgilab beradi. 

Zamonaviy tadbirkorlik olamida jamiyatdan, uning  fikrlaridan, korxona  ichida 

va  tashqarisija  shakllanadigan  o’zaro  ishonch  va  tushunishlardan  ayro  bo’lish 

mumkin  emas.  Jamiyat,  uning  ehtiyojlari  nuqtai  nazaridan,  PR  da  uning  ishtiroki 

tufayli  korxona  muvaffaqiyatli  faoliyat  ko’rsatishi  mumkin  bo’lgan  asosiy  hamkor 

sifatida ko’rib chiqiladi. 

PR yordamida hamkorlar, korxona  faoliyatiga aloqador barcha narsalar haqida 

maksimal  darajada  xabardor  bo’lgani  holda,  u  bilan  aloqadorlik,  javobgarlik  va 

hamjihatlikni  his  qilishi  lozim.  biroq  buning  o’zi  yetarli  emas.  Har  bir  tadbirkor 

---

 

77 

jamiyat oldidagi ish joylari yaratish va turmush sifatini oshirish, mahsulotga ehtiyojni 

ta’minlash,  oziq-ovqat  mahsulotlari  uchun  esa  –  oziq-ovqat  xavfsizligi 

kafolatlanishida,  mintaqaning  samarali  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlanishi  uchun  yangim 

imkoniyatlar  va  atrof-muhitni  himoya  qilish  yo’lidagi  sa’y-harakatlarni  qo’llab-

quvvatlashda  namoyon  bo’ladigan  ijtimoiy  javobgarlikni  tushunib  yetishi  va 

qo

’s

hilishi kerak.