Ergashgan qo`shma gaplar

ANIQLOBCHI ERGASH GAPLI QO`SHMA GAPLAR

Bosh gap tarkibida aniqlovchi vazifasida qo`llangan ko`rsatish olmoshining ma’nosini izohlab keluvchi ergash gaplarga aniqlovchi ergash gap deyiladi. Aniqlovchi ergash gaplar bosh gapga nisbiy so`zlar yoki bosh gap kesimi tarkibida qo`llaniluvchi –ki yuklamasi yordamida bog`lanadi.

Aniqlovchi ergash gaplar bosh gapga nisbiy so`zlar yordamida birikkanda ergash gap bosh gapdan oldin keladi, ergash gap tarkibida qanday, qaysi, kimning kabi olmoshlar, bosh gap tarkibida esa shunday, shu, o`sha, uning olmoshlari qo`llanadi: Qaysi oilada totuvlik bo`lsa, u oila doim varakali bo`ladi. Kimning dili to`g`ri bo`lsa, uning tili to`g`ri bo`ladi. Katta arava qaysi yo`ldan yursa, kichik arava ham shu yo`ldan yuradi.

-ki yuklamasi vositasida birikkanda bosh gap doim oldin keladi, bosh gap tarkibida shunday, ayrim, ba’zi kabi olmoshlar qo`llanadi: Shunday inson haqida xabar keltirdimki, har bir so`zi bevaho gavhardir. ba’zi o`quvchilar borki, mas’uliyat nimaligini bilishmaydi.

Ba’zan bosh gapning aniqlovchisi vazifasida kelgan shunday, shunaqa kabi so`zlar qo`llanmasligi mumkin, ammo uning o`rni bilinib turadi: Odam borki, odamlarning naqshidur.