Ergashev Xu

Nisbiy atom massa-element atomining absolut massasini massa atom birligiga nisbati.

Videoda xato ketib qolgan joyi: Faqat birliksiz bo`ladi !!!


Videoda birligi: birliksiz, m.a.b yoki u da ham bo`ladi deb ketilgan. Ayrim xato chet el manbalarida ko`rib qolganim uchun shularni ham qo`shib yozib ketganman, shu sababli faqat birliksiz deb o`rganing. Boshqa xato joyi mavjud emas. Ya`ni O ning nisbiy atom massasi Ar=16 (birligi yo`q)

Nisbiy atom massa davriy sistemadan olinadi. Agar absolut massalari berilgan bo`lsa, quyidagi formula orqali topiladi:

𝑎𝑡𝑜𝑚𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑎𝑏𝑠𝑜𝑙𝑢𝑡 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎𝑠𝑖 ^r 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑡𝑜𝑚 𝑏𝑖𝑟𝑙𝑖𝑔𝑖(¹²𝐶∗₁₂)

Molekula.Molekulaning absolut va nisbiy massasi

Molekula-Moddaning barcha xossalarini o`zida saqlagan eng kichik zarracha.

M_r-nisbiy molekular massa

𝑚𝑜𝑙𝑒𝑘𝑢𝑙𝑎 𝑎𝑏𝑠𝑜𝑙𝑢𝑡 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎𝑠𝑖 ^r 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑡𝑜𝑚 𝑏𝑖𝑟𝑙𝑖𝑔𝑖

Nisbiy molekular massani molekulani tashkil topgan A_r lar yig`indisiga teng. Birligi yo`q.

Mol va Molyar massa

Modda miqdori o`lchovi sifatida mol qabul qilingan.

Mol-12gr ¹²C atomidagi zarrachalar soniga teng bo`lgan modda miqdoriga aytiladi.

1,993*10^-23gr_______1ta

12gr______x=? x=6,02*10²³ ta/mol

Telegram: @ICC_KIMYO
Ergashev Xusniddin Baxriddinovich [phone] N_A=6,02*10²³ ta/mol Avagadro doimiysi
6,02*10²³ ta zarracha saqlagan modda miqdoriga mol deyiladi: n=m/M

Har qanday moddaning 1 molida 6,02*10²³ta molekula bo`ladi. Ya`ni, 1mol=6,02^∗10²³ ta

Molyar massa-har qanday moddaning 1 molining massasi bo`lib, nisbiy massadan farqi birligi grammda bo`ladi

H₂O M_r=18m.a.b M=18gr/mol M=m/n

Nazariy savollar:

1)Kimyo fani nimani o`rganadi?

2)Fan predmeti nma?


3)Atom so`zini ma`nosi va fanga uni kim kiritgan?

4)Kimyoviy element belgisini kim fanga kiritgan?

5)Atom nima?

6)Atom qanday zarrachalardan tashkil topgan va uni yadrosida qanday zarrachalar bor?


7) Atom va ionning farqi?

8) Izotop, izoton, isobar, izoelektron nima?

9) Kimyoviy element deb nimaga aytiladi?

10) Atomlarning absolyut massasi deb nimaga aytiladi?

11) m.a.b qanday hisoblab topilgan?

12) 1 soat necha daqiqa? 1m.a.b necha gramga teng?

13) Nisbiy atom massa nima va qanday hisoblab topiladi?

14) Molekula nima?

15) Mol nima va 1 mol= … ta?

16) Molyar massa nima va nisbiy massadan farqi nima?

Telegram: @ICC_KIMYO
Ergashev Xusniddin Baxriddinovich [phone]-dars.Kimyoning asosiy tushunchalari

1. Quyidagi kimyoviy elementlarning belgisini yozing: litiy, geliy, kremniy, xlor, platina, uran, ksenon.
2. Quyidagi kimyoviy elementlarni nomlang: He, Br, B, C, N, Zn, S, Fe, Pa.
3. Elementlarni yozing va ularning atomlaridagi proton, elektron, neytronlar yig`indisini toping: vodorod, kislorod, alyuminiy, temir, kaliy, natriy, kalsiy, bariy, magniy berilliy, litiy, azot, uglerod, oltingugurt, fosfor, kremniy, xlor, brom, yod, geliy, ftor.
4. Tartib raqami 15 bo`lgan element nisbiy atom massasi 31 bo`lsa, a)uning yadrosida nechta neytron bo`ladi? b)neytron yadroni necha foizini tashkil etadi? c)neytron zarrachalarning necha foizini tashkil etadi? d)nuklonlar yig`indisi nechaga teng? e)nuklonlar atomning necha % i ni tashkil etadi?
5. Tartib raqami 14 bo`lgan element nisbiy atom massasi 28 bo`lsa, a)uning yadrosida nechta neytron bo`ladi? b)neytron yadroni necha foizini tashkil etadi? c)neytron zarrachalarning necha foizini tashkil etadi? d)nuklonlar yig`indisi nechaga teng? e)nuklonlar atomning necha % i ni tashkil etadi?
6.Tartib raqami 13 bo`lgan element nisbiy atom massasi 27 bo`lsa, a)uning yadrosida nechta neytron bo`ladi? b)neytron yadroni necha foizini tashkil etadi? c)neytron zarrachalarning necha foizini tashkil etadi? d)nuklonlar yig`indisi nechaga teng? e)nuklonlar atomning necha % i ni tashkil etadi?
7. Tartib raqami 49 bo`lgan element nisbiy atom massasi 115 bo`lsa, a)uning yadrosida nechta neytron bo`ladi? b)neytron yadroni necha foizini tashkil etadi? c)neytron zarrachalarning necha foizini tashkil etadi? d)nuklonlar yig`indisi nechaga teng? e)nuklonlar atomning necha % i ni tashkil etadi?
8. Tartib raqami 56 bo`lgan element nisbiy atom massasi 137 bo`lsa, a)uning yadrosida nechta neytron bo`ladi? b)neytron yadroni necha foizini tashkil etadi? c)neytron zarrachalarning necha foizini tashkil etadi? d)nuklonlar yig`indisi nechaga teng? e)nuklonlar atomning necha % i ni tashkil etadi?
9. H₂S, N₂ va HNO₃ molekulasidagi proton, neytron va elektronlar sonini aniqlang. 10. Fosfor, oltin va xrom atomlarini absolut massasini (g) aniqlang.
11. Absolyut massasi 5,312 *10^-23 gr bo`lgan element atomini massasini va elementni aniqlang? 12. Absolyut massasi 7.968*10<sup>-23</sup> gr bo`lgan element atomini massasini va elementni aniqlang? 13. Absolyut massasi 3.984*10^-23 gr bo`lgan element atomini massasini va elementni aniqlang? 14. Absolyut massasi 4.648*10<sup>-23</sup> gr bo`lgan element atomini massasini va elementni aniqlang? 15. Absolyut massasi 6,64*10^-23 gr bo`lgan element atomini massasini va elementni aniqlang? 16. Kislorod atomining absolyut massasini aniqlang?
17. Ftor atomining absolyut massasini aniqlang? 18. Ittiriy atomining absolyut massasini aniqlang?
19. Vanadiy atomining absolyut massasini aniqlang? 20. Bor atomining absolyut massasini aniqlang?
21. Absolyut massasi 5.312*10^-23 gr bo`lgan molekulani massasini va formulasini aniqlang? 22. Absolyut massasi 2.998*10<sup>-23</sup> gr bo`lgan molekulani massasini va formulasini aniqlang? 23. Absolyut massasi 4.648*10^-23 gr bo`lgan molekulani massasini va formulasini aniqlang? 24. Kislorod molekulasini absolyut massasini aniqlang?
25. Vodorod molekulasining absolyut massasini aniqlang?
26. Ammiak(NH₃) molekulasining absolyut massasini aniqlang?
27. H₂O molekulasini nisbiy molekulyar massasini, absolyut massasini va molyar massasini toping.
28. H₂SO₄ molekulasini nisbiy molekulyar massasini, absolyut massasini va molyar massasini toping.
29. Ca(OH)₂ molekulasini nisbiy molekulyar massasini, absolyut massasini va molyar massasini toping.

Telegram: @ICC_KIMYO
Ergashev Xusniddin Baxriddinovich [phone]
30. H₄P₂O₇ molekulasini nisbiy molekulyar massasini, absolyut massasini va molyar massasini toping.
31. CuSO₄*5H₂O molekulasini nisbiy molekulyar massasini, absolyut massasini va molyar massasini toping.
_32. Izoelektron (elektronlar soni teng) molekulalarni juftlab yozing. 1)H₂O; 2)N₂ 3)CH₄ 4)C₂H₂
33. 2,24 g N₂ necha mol bo’lishini aniqlang.
34. 19,6 g H₂SO₄ necha mol bo’lishini aniqlang. 35. 0,3 mol CO₂ gazi necha gramm bo’ladi?
36. 0,9 mol H₃PO₄ necha gramm bo’ladi?
37. 0,3 mol moddaning massasi 19,2 g bo’lsa, uning molyar massasini aniqlang. 38. 2,5 mol moddaning massasi 265 g bo’lsa, uning molyar massasini aniqlang.
39. Bitta xlor molekulasi(Cl₂), ikkita temir atomi(Fe), uchta azot molekulasini(N₂) massasini (gr) hisoblang.
40. Nechta xlor molekulasi 14,2 g bo’ladi?