Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir

---

Buyrak jomi va siydik yo‘llari
norasoliklari
Jomning buyrakdan nobop - buralib yoki yuqoridan chiqishi, pi- 
yelouretral segmentda turli klapanlaming bo‘lishi, teshigi-stenozi, 
tug‘ma embrional tortmoqlar bilan bosilib qolishi buyrak jom ida uch- 
raydigan nuqsonlardir. Bunda buyrak jom i va kosachalari kengayadi, 
buyrak parenximasi ikkilamchi atrofiyaga uchraydi. Bu tug‘ma gid- 
ronefroz deb ataladi. Siydik yo‘llarining tug‘ma ikkilanishi, veziko- 
ureteral reflyuks, siydik yo ‘li teshigi ektopiyasi, ureterotsele bular 
barchasi siydik y o ‘llari anomaliyalaridir.
Gidronefroz. 
Piyelouretral segm entda tu g ‘ma to ‘siq b o ‘li- 
shidan urodinam ika buzilib, buyrak jom i va kosachalari progres- 
siv kengayishi va buyrak funksiyasining susayib borishi bilan 
kechadigan tu g ‘ma kasallikdir. Agar kasallik vaqtida davolanm asa, 
buyrak parenxim asining ikkilam chi atrofiyaga uchrashi muqarrar. 
G idronefroz bolalar orasida k o ‘p tarqalgan. U yangi tu g ‘ilgan cha­
qaloqlarda ham, katta yoshdagi bolalarda ham uchraydi. Uning bu 
sifati piyelouretral segm entdagi to ‘siqning rivojlanish darajasiga 
b o g ‘liq b o ‘ladi.
Gidronefrozning asosiy sabablari quyidagilardan iborat (15-rasm):
1) piyelouretral segmentda stenoz bo ‘lishi;
2) piyelouretral segmentning aberrant tomir bilan tashqaridan bo- 
silishi;
3) siydik yo‘li buyrak jom ining yuqori qismida buralib qolishi;
4) siydik yo ‘li buyrak jom ining yuqori qismidan boshlanishi, va 
buralib qolishi;
5) piyelouretral segmentning embrional tortmoq bilan tashqaridan 
bosilib qolishi;
6) piyelouretral segmentda klapan bo ‘lishi.
Odatda, siydik yo ‘li buyrak jomining yuqori qismida boshlan- 
gan patologiyasini ekskretor urografiya yordamida aniqlasa bo‘ladi. 
Boshqa turdagilami esa operatsiya paytida bilish mumkin. V. S. Kar­
penko tomonidan tavsiya qilingan (1980) gidronefrozning tasnifiga 
asoslanib, uning klinik kechishi 4 bosqichga bo ‘linadi.
106