Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir
100

---

7-rasm. Yonbosh distopiyasi.
8-rasm. Chanoq distopiyasi.
Xastalik ekskretor urografiya yordamida aniqlanadi. Shuni ta ’kid- 
lash kerakki, distopiyaga uchragan buyrakda piyelonefrit va gidronef- 
roz ko'proq aniqlanadi. Bu paytda shu kasalliklarga oid belgilar pay­
do b o ‘ladi. Buyrak distopiyasini buyrak o ‘smasi va nefroptozidan 
farqlashga to‘g ‘ri keladi. Ekskretor yoki retrograd urogrammada nef- 
roptozda siydik yo‘lining egri-bugriligi, nisbatan uzunligi qayd etila­
di (10-rasm). Nefroptozda buyrak hatto qovurg‘a ostigacha siljiydi, 
distopiyada esa bu holat kuzatilmaydi.
Nefroptozdan farqli o‘laroq, buyrak angiografiyasida buyrak 
qontomirlari kalta bo‘ladi. Buyrak distopiyasi qanchalik past joylash­
gan bo ‘lsa, uning rotatsiya darajasi ham shunchalik kuchli bo‘ladi.
D a v o l a s h . Distopiyaga uchragan buyrakni davolashga hojat yo ‘q. 
Muolaja, asosan, asoratlarga qaratilgan bo‘lib, k o ‘pincha konservativ 
usul qo‘llanadi. Nefrolitiaz, gidronefroz, o ‘sma va boshqa asoratlar 
rivojlangan b o ‘lsa, tegishli ravishda operatsiya bajariladi. Buyrak 
morfostrukturasi va uning joylashuvi o ‘ziga xos bo ‘lganligini operat­
siya vaqtida, albatta inobatga olish kerak.
Buyraklarning bir-biriga nisbatan joylashuvi 
Cho michsi- 
mon buyrak. Juda ham kam uchraydi. Bunda buyraklar medial yuza-
9-rasm.
Kesishma distopiya
10-rasm.
Retrograd urogrammasi
101
Narkulov Jakhangir

---

lari bo ‘ylab bir-biri bilan birlashib, promontorium yoki tos soha- 
sida joylashadi (11-rasm). S-simon yoki L-simon buyraklarda 
bir buyrakning yuqori pallasi ikkinchi buyrakning pastki pallasi 
bilan birlashadi (12-13-rasmlar). Birinchi shakldagi buyrakda bir 
buyrakning jom-siydik yo ‘li segmenti medial, ikkinchi shakldagisida 
esa bu segment lateral tomonga qaragan bo‘ladi. Agar buyrakning 
faqat pastki yoki yuqori pallalari bir-biri bilan birikib qolgan bo ‘lsa, 
bunga taqasimon buyrak deyiladi va uning amaliy ahamiyati ancha 
katta. Taqasimon buyrakning ko‘pdan ko ‘p tomirlari boTgani uchun 
u kamharakat va odatda shoxtomir hamda pastki kovak vena oldida 
yotadi. Uning asosiy klinik belgisi qorin sohasida og‘riq boTishidir. 
Bu og‘riq bola orqaga qattiq enkayganida, ayniqsa, kuchayadi va bu 
Rovzing simptomi
deyiladi. Qorinni paypaslab ko‘rganda umurtqa 
pog‘onasining ikkala tomonida qattiq muhitga ega o ‘smasimon hosila 
borligini payqash mumkin. B a’zan taqasimon buyrakning birlash- 
gan qismi b o ‘yin pastki kovak venani bosib qo’yganligidan unda 
gipertenziya holatlari paydo bo Tib, oyoqlar shishi, hatto astit ham 
paydo boTishi ehtimoldan holi emas. Taqasimon buyrak, k o ‘pincha 
gidronefrozga uchraydi, piyelonefrit rivojlanishi, tosh paydo boTi­
shi, b a’zan nefrogen gipertoniyaga sabab boTishi mumkin. Tashxisni 
aniqlashda ekskretor urografiya va radioizotop usullar qo‘1 keladi. 
Tomirlar arxitektonikasini o ‘rganish uchun buyrak angiografiyasini 
bajarish lozim.
D a v o l a s h . Agar bemomi kuchli og‘riq bezovta qilsa, operatsi­
ya qilinadi. Bunda istmotomiya (bo‘yin sohasini kesib, buyraklami 
ajratish) qoTlanadi. Agar gidronefroz rivojlangan yoki tosh paydo 
boTgan boTsa, tegishli operatsiya muolajalari ham bajariladi.
11-rasm. Taqasimon. 
12-rasm. L-simon. 
12-rasm. S-simon.