Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Bronxoektaziya. 
Bronxoektaziya bronxlaming patologik kenga­
yishi bilan kechadigan sumnkali yalligTanish kasalligi boTib, o ‘pka 
parenximasini pnevmosklerozga olib keladi. U turli darajada, kam 
silindrik deformatsiyadan tarqalgan dag‘al xaltasimon (qopsimon) 
ektaziyagacha boTadi. Patologik kengaygan bronxlar drenaj funk-
27
Narkulov Jakhangir

---

siyasining buzilishi infeksiyalangan balg‘amning turib qolishiga 
sharoit yaratadi. Yiringli jarayon, asosan, zararlangan bronxlarda ifo- 
dalangan b o ‘ladi. Bronxitlar esa tarqoq ravishda deformatsiyalangan 
bronxlarga ham tarqalishi mumkin. 0 ‘pka to ‘qimasida ham o ‘zgarish- 
lar bo‘ladi, bu keyinchalik sklerozga va shu zararlangan sohaning gaz 
almashinuvida ishtirok etmasligiga olib keladi.
Bronxoektaziyaning uchrashi 0,5-1,7 % gacha tashkil etadi. U, 
asosan, yosh bolalarda, jumladan 5 yoshgacha bo‘lgan bolalarda 50 % ni, 
10 yoshgacha boigan bolalarda 70-75 % ni (hamma kasallar sonidan), 
20 yoshdan oshgan bolalarda esa 8 % ni tashkil qiladi. Kasallikning 
asosiy qismini orttirilgan bronxoektaziya tashkil qilib, ular yoshlikda 
o ‘tkazilgan surunkali zotiljam natijasi hisoblanadi. 0 ‘tkir zotiljamning 
surunkali zotiljamga o ‘tishiga quyidagi omillar sabab bo'ladi:
- kech boshlangan yoki tugallanmagan davolash;
- antibiotiklami to ‘g ‘ri qabul qilmaslik, yomon ovqatlanish;
- qo‘shimcha yo ‘ldosh kasalliklar (bronxit, gipotrofiya) va b a’zan 
qizamiq, k o ‘k yo‘tal va gripp bilan bog‘liqlik.
Bunday virusli zotiljam ko'proq o ’pkaning atelektazi bilan ke- 
chib, surunkali yallig‘lanishning kelib chiqishida m a’lum o ’rinni 
egallaydi. Bronxoektaziya bilan kasallangan ko‘pgina bolalarda bu- 
running yondosh bo‘shliqlarida (gaymorit, frontit, etmoidit) yoki 
burun halqumida (tonzillit, adenoid) kasalliklar aniqlanadi. Bu in- 
feksiya o ‘choqlari kasallikni uzoq va surunkali davom etishida, 
o ’pka to ‘qimasida, surunkali jarayonning kelib chiqishida muhim 
o ‘rin egallaydi. B a’zi hollarda bronxoektaziyalar paydo bo'lishi- 
ning dastlabki bosqichi surunkali bronxit hisoblanadi. U bronxlarda 
deformatsiya, peribronxial va interstitsial to ’qimalarda yallig‘lanish 
rivojlanishiga olib keladi. B a’zi hollarda o ‘pka to ‘qimasidagi yal- 
lig ian ish jarayoni skleroz va bronxlarda ikkilamchi deformatsi- 
yaga sabab b o iad i. Orttirilgan bronxoektaziya bronxlaming yot 
tanachalari hisobiga bo’lishi mumkin (ayniqsa, olib tashlanmagan 
organik yot jism bo‘lsa). Bundan tashqari, orttirilgan bronxoek­
taziya o ‘pka sili va spetsifik limfadenit bilan ham bog’liq. So‘nggi 
paytlarda bronxoektaziyaning kelib chiqishida m e’da osti bezining 
kistozli fibrozi 
mukovitsidoz
katta o ‘rin tutadi deb hisoblanadi. Bunda 
nasliy kasallik natijasida ovqat hazm qilish, nafas yo‘llari bezlarining
28