Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir

---

lashtiradi. K o‘pgina bolalar anemnezida emizikli yoki ilk yoshida 
boshlangan zotiljamning qaytalanishi qayd qilinadi.
Turli yoshdagi bolalar ko ‘proq yuqori nafas yodlarining kataral 
yallig‘lanishi, bronxit, zotiljam bilan ko‘p kasallanadi. B a’zi be- 
morlarda esa ishtaha pasayishi, tez charchash, terlash, jismoniy ish 
qilganda hansirash belgilari namoyon bo’ladi. Bolalarda ajralayot- 
gan balg‘am miqdoriga qarab o ‘pkadagi jarayonning og‘irlashishini 
aniqlab b o ‘lmaydi, chunki bolalar balg‘amni yutadi.
Remissiya davrida tana harorati normal yoki subfebril, b a’zi 
hollarda birdan ko ‘tarilishi mumkin.
Kasallikning zo‘rayish davrida harorat reaksiyasi kuchli ifo- 
dalangan bo’ladi. Hozirda, bolalarda og‘ir asoratlangan turlari: qon 
tuflash, qon ketishi, sassiq balg‘am ajralishi kam uchraydi. Agar 
jarayon bitta yoki b a’zan ikkita bodakda joylashgan b o ‘lsa, bolalar- 
ning jism oniy rivojlanishiga qarab surunkali yiringli jarayon borligi- 
ni gumon qilish qiyin, ammo bunda faqat teri qoplamlari biroz 
oqarganligini aniqlash mumkin. Ikki tomonlama o ’pkaning surunkali 
yallig’lanishi og‘ir kechadi va bu 25-30 % ni tashkil qiladi. Kasal­
likning keng zararlanish turi bo‘lsa, bemor jism oniy rivojlanishdan 
ancha orqada qoladi, ishtahasi pasayadi. Timoq falangalari deformat- 
siyalangan, « n o g ‘ora tayoqchalari» k o ‘rinishida, tirnoq yuzasi 
«soat oynasiga» o ‘xshab qoladi. Kasallik qancha uzoq davom etsa, 
ko‘rsatilgan belgilar shuncha ifodalangan b o ‘ladi. Ulaming rivojlani- 
shi surunkali gipoksiya bilan bog‘liq. Bitta o ‘pkaning total zararlani- 
shi hisobiga shu tomoni nafas olishdan orqada qolishi va ko ’krak 
qafasining assimetriyasi kuzatiladi. Bronxoektaziyaga xos perkussiya 
natijalari ko’pincha o ‘pkaning zararlangan sohasi pnevmoskleroz va 
atelektaz holatda bo ’lganida, o ‘pkaning orqa pastki qismlarida esa 
perkutor tovushning to ‘mtoqlashishi aniqlanadi. Auskultatsion tek­
shirish orqali o ‘pkaning zararlangan qismlarida turli kalibrli quruq va 
nam xirillashlar, ayniqsa, yo ‘tal paytida kuchli eshitiladi. Bronxoek­
taziyaning to‘g ‘ri va ishonchli rentgenologik belgilari kengaygan 
bronxlarga to‘g ‘ri keluvchi atelektaz yoki yacheykasimon oqarish va 
halqali-g‘alvirsimon soya hisoblanadi (6-rasm).
31