Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir

---

sekretsiyasi buziladi. Bezlar shilliq ishlab chiqaradi. Bu shilliq bezlari 
chiqaruv yo ‘lini berkitib qolmasdan, balki a’zolar bo‘shlig‘ini to ’ldi- 
rib qo‘yadi (ichak, bronx). Bronxlar o ‘tkazuvchanligining buzilishi 
va infeksiyalanishi atelektaz va bronxoektaziyaga olib keladi. B a’zi 
hollarda kasallik bronx-o‘pka to ‘qimasining tug‘ma nuqsonlari nati­
jasida ham kelib chiqadi. Bronxoektaziyaga olib keluvchi rivojlanish 
nuqsonlarining 2 ta turi farqlanadi:
1) bronxlaming distal va respirator qismi ageneziyasi, birlam- 
chi bronxlar tutami amputatsiyasi, embriogenezning dastlabki bos- 
qichlarida shoxlanishdan to ‘xtab qolishi;
2) bronxiolalar katta bronxlardan ajralgan, o ‘rta bronxlar generat- 
siyasining katta qismi b o ‘lmaydi: alveolyar parenxima miqdori reduk- 
siyalangan, bunday rivojlanish nuqsoni quyi tabaqali umurtqalilar 
o ‘pkasini eslatadi (amfibiya, qushlar).
Tug‘ma bronxoektaziyalar ko‘pincha dag‘al xaltasimon yoki kis- 
tasimon kengaygan turda b o ‘ladi (o ‘pka polikistozi). Tug‘ma ri­
vojlanish nuqsoniga Kartogener sindromi ham kiradi va u uchlik 
simptomi bilan xarakterlanadi: bronxoektaziya, surunkali sinusit va 
a ’zolaming noto‘g ‘ri joylashishi. Postnatal rivojlanish nuqsoni na­
tijasida yoki dizontogenetik kelib chiquvchi bronxoektaziyalar farq­
lanadi. Dizontogenetik bronxoektazlar ko‘pincha tug‘ma atelektaz 
natijasida kelib chiqadi.
0 ‘pka to‘qimasi atelektaz sohasida differensiyalashmaydi, qat- 
tiqlashadi, hamma jarayonlar to ’xtaydi. Bronxlar naysimon bez 
shaklida o ‘sa boshlaydi va dizontogenetik bronxoektaz ko’rinishida 
yuzaga keladi. Klinik-morfologik tekshirishlariga ko‘ra, bolalarda:
- orttirilgan bronxoektaziyalar -5 8 %;
- dezontogenetik bronxoektaziyalar - 1 8 % ;
- tug‘ma bronxoektaziyalar - 24 % uchraydi.
Bolalarda bronxoektaziyaning patogenezida uning kelib chiqishiga 
bog‘liq bo ‘lmagan quyidagi umumiy holatlami k o ‘rsatish mumkin:
- tug‘ma nuqson yoki orttirilgan o ‘zgarishlar natijasida patologik 
kengaygan bronxlar drenaj funksiyasining buzilishi;
- balg’am yig‘ilib qolishi;
- bronxlar o‘tkazuvchanligining buzilishi.
Doimiy infeksiyalanish bronx-o‘pka to ‘qimasidagi yallig’lanish
29