Ер тузишни лойихалаш

 
 
2. Лойиҳанинг мазмуни 
 
Хўжаликда ички ер тузиш лойиҳаси
аниқ қишлоқ хўжалик корхонасида 
ерлардан ва улар билан боғлиқ ишлаб чиқариш воситаларидан оқилона 
фойдаланишни ва уларни муҳофаза қилишни ташкил этиш бўйича 
ҳужжатлар (ҳисоб-китоблар, чизмалар) тўпламидан иборат бўлади. 
Хўжаликда ички ер тузиш лойиҳасининг таркиби ва мазмуни табиий ва 
ижтимоий-иқтисодий шароитлар, ер эгаликлари ва ердан фойдаланишлар 
шакллари, ҳудуднинг ташкил этилиш ва олдин ишланган лойиҳа 
ечимларининг ўзлаштирилиш даражасидан келиб чиқиб аниқланади. Бироқ, 
барча вазиятларда ҳам хўжаликда ички ер тузишда лойиҳанинг таркибий 
қисмлари ва элементларидан келиб чиқиб аниқланадиган лойиҳавий 
масалаларнинг тўла рўйхати кўриб чиқилиши керак. Лойиҳанинг таркибий 
қисмлари ва элементлари рўйхати қишлоқ хўжалик корхонаси ишлаб 
чиқариши ва ҳудудининг ҳамда хўжаликнинг айрим даражалари ва 
таркибининг ўзаро алоқаларини ҳисобга олиши керак. 
Хўжаликда ички ер тузиш лойиҳасининг таркибий қисмларини 
белгилашда қуйидаги қоидалардан келиб чиқиш керак. 
Агар ҳар бир қишлоқ хўжалик корхонасида ишлаб чиқариш жараёнини 
(тизимини) босқичларга (таркибий ташкил этувчилар, даражалар, ички 
тизимлар) бўлсак, у ишлаб чиқариш тармоқлари ва айрим ишлаб чиқариш 
жараёнларидан иборат бўлади. 
Ижтимоий зарур маҳсулотни ишлаб чиқариш вақти қишлоқ хўжалик 
корхонасида такрор ишлаб чиқариш вақти (даври) билан мос тушади ва ўз 
ичига унинг барча босқичларини (ишлаб чиқаришнинг ўзи, тақсимот, 
айирбошлаш, истеъмол) олади. Ишлаб чиқариш тармоқлари фаолияти 

---

183 
натижасида маҳсулот яратилади, уни ишлаб чиқариш вақти тайёр маҳсулот 
олиш учун зарур тармоқларнинг иш даври билан мос келади. Айрим ишлаб 
чиқа-риш жараёнларини бажариш аниқ маҳсулот ишлаб чиқариш билан 
боғланган ва қишлоқ хўжалигининг хусусиятларидан келиб чиқади, унда 
ишлаб чиқариш жараёнлари ва бевосита меҳнат бир-бирига тўғри келмайди.
Ишлаб чиқаришнинг ҳар бир босқичига ўзининг ер - хўжалик тузилиш 
шакли мос келади: умуман ишлаб чиқаришга - хўжалик ер эгалиги; 
тармоқлар ёки улар йиғиндисига - ишлаб чиқариш бўлимининг ер массиви 
ёки алмашлаб экиш массиви; айрим ишлаб чиқариш жараёнига ёки улар 
гуруҳига - дала, ишчи (суғориш) участкаси ва ш.ў. (5 жадвал).
5 жадвал