Ер тузишни лойихалаш

Ишлаб чиқариш босқичлари ва хўжаликда ички ер тузиш лойиҳаси 
қисмларининг ўзаро алоқалари 
Ишлаб 
чиқариш 
босқич-лари 
Ишлаб чиқа-
ришнинг 
мақсади 
Ишлаб 
чиқариш 
вақти 
Ҳудудни 
ташкил этиш
шакли 
Ернинг 
асосий
вазифаси 
Хўжаликда ички ер 
тузиш
лойиҳасининг қисми 
Тўла 
(умуман) 
ишлаб 
чиқариш 
Ижтимоий 
зарур маҳсу-
лотни ишлаб 
чиқариш 
Такрор 
ишлаб 
чиқариш 
даври 
(ишлаб 
чиқариш, 
тақсимот, 
айир-
бошлаш, 
истеъмол) 
Ер эгали-ги, 
ердан 
фойдала-
ниш, иш-лаб 
чиқа-риш 
бў-лими ер 
массиви 
Пойдевор, 
операцион-
кенглик, асос 
Ишлаб чиқариш 
бўлимларини ва 
хўжалик марказ-
ларини жойлаш-тириш. 
Хўжалик- 
да ички магистрал 
йўлларни, сув хў-
жалиги ва бошқа 
умумхўжалик аҳа-
миятига эга инже-
нерлик иншоотла-рини 
ва объектла-рини 
жойлаштириш 
Хўжалик 
тармоқ-лари 
Хўжалик 
тармоқлари- 
да (деҳқон-
чилик, боғ-
дорчилик ва 
бошқ.) тайёр 
маҳсулотлар-
ни ишлаб 
чиқариш. 
Тармоқ-
нинг иш-
чи даври 
(ишлаб 
чиқа-
ришнинг 
ўз даври) 
Алмашлаб 
экиш, яй-лов 
алма-шиш, 
пи-чанзор-
алмашиш, 
боғ, бри-гада 
участ-каси 
Асосий иш-
лаб чиқа-риш 
воси-таси 
(бир 
вақтнинг 
ўзида меҳ-
нат қуроли 
ва предме-
ти) 
Ер турларини ва 
алмашлаб экишни 
ташкил этиш. 
Айрим 
ишлаб 
чиқариш 
опера-
цияси 
Ишлаб 
чиқариш 
операция-
сини 
бажариш 
Операция 
учун 
ишчи вақт 
(меҳнат 
жараёни) 
Дала, иш-чи 
участ-каси, 
пи-чанзор-
алмашиш, 
молларни 
навбат би-лан 
боқиш 
участка-лари 
Меҳнат 
предмети 
Алмашлаб экиш 
ҳудудини тузиш. 
Боғ-узумзорлар 
ҳудудини тузиш. 
Яйловлар ҳу-дудини 
тузиш. Пичанзорлар 
ҳудудини тузиш. 

---

184 
Ишлаб чиқариш босқичлари ўзларига мос ишлаб чиқариш ва ижтимоий 
инфратизимни, ер билан ажралмас боғлиқ ишлаб чиқариш воситаларини 
ҳам аниқлайди. Бошқа томондан, инфратизимнинг айрим элементлари 
ишлаб чиқаришнинг ҳар хил босқичларига хосдир. Масалан, суғориш 
шароитида хўжаликка сув ажратилади, уни олиш ва тарқатиш учун сувни 
ажратиб олувчи иншо-отлар, умумхўжалик магистрал каналлари, сувни 
ташловчи тармоқлар хизмат қилади. Ҳар бир бригадага (айрим ишлаб 
чиқариш бўлимига) сув ажратиб оладиган жой ва сув ҳажми белгиланади, 
бригада ер массиви, суғорма алмашлаб экишлар эса гуруҳ ариқларидан 
суғорилади. Далаларда, суғориш участкаларини суғориш учун участка 
ариқларидан, ўқ ариқлар ва эгатлардан фойдаланилади.
Бу айтилган тартиб йўл тармоқларига ва бошқа инфра-тизим 
элементларига ҳам тааллуқлидир. Масалан, бутун хўжаликка хизмат 
кўрсатиш учун қишлоқ хўжалик корхонасининг марказий қишлоғини 
қишлоқ хўжалик маҳсулотларини топшириш жойлари, бригадалар 
қишлоқлари, ишлаб чиқариш марказлари билан боғловчи магистрал йўл 
тармоқларидан фойдаланилади. Асосий йўллар бригадалар хўжалик 
марказларини ўзаро, фермалар, қишлоқ хўжалик ерлари, алмашлаб экиш 
массивлари билан ҳам боғлайди. 
Дала йўллари тармоғи автомашиналар, қишлоқ хўжалик техникасининг 
дала ишларини бажаришда, дарахтзорларга ишлов беришда, пичанзорларда 
ва ш.ў. ҳаракатланишлари учун мўлжалланган. 
Хўжаликнинг ижтимоий инфратизими элементларига умумхўжалик 
ҳовлилари; ишлаб чиқариш бўлимлариникига эса - бригада ҳовлилари, 
фермалар, дала шийпонлари киради. 
Шу тарзда, хўжаликда ички ер тузишда хўжаликнинг, унинг 
тармоқларининг ҳудудий ташкил этилиши ва ишлаб чиқариши 
жойлаштирилиши, ҳамда уч даражанинг ҳар бири инфратизими 
элементларини жойлаштириш билан ишлаб чиқариш жараёнларини 
ҳудудий ташкил этиш амалга оширилади. 
6 жадвал