Ensiklopediyasi


HAYVONLARNI Q O ‘LGA 0 ‘RGATISH



Download 32,5 Mb.
Pdf ko'rish
bet127/200
Sana09.06.2022
Hajmi32,5 Mb.
#648406
1   ...   123   124   125   126   127   128   129   130   ...   200
Bog'liq
Bolalar ensklopediyasi (1)

HAYVONLARNI Q O ‘LGA 0 ‘RGATISH
Q a d im g i z a m o n la rd a , b u n d a n b ir ne ch a
m in g y illa r ilg a ri b a rc h a h a y v o n la r y o v v o y i 
bo'lgan. Ibtidoiy odam ayrim hayvonlarni asta- 
s e k in q o 'lg a o 'rg a ta b o s h la g a n . E h tim o l, 
o d a m la r d a stla b bo'ri to 'd a s ig a o 'z yo n id a o v 
q ilis h g a , q o lg a n o v q a tla rn i y e y is h g a va b ir 
yo 'la m a n zilg o h larin i q o 'riq la b tu rish g a im kon 
berishgandir. Biroq to 'rt oyoqli ham rohlarining 
o d a tla rin i b ilis h g a c h , k is h ila r ula rn i m a x s u s
b o q is h g a n va k e y in c h a lik b o la la rin i ta rb iy a
qila b o s h la s h g a n . S h u ta riq a in so n n in g to 'rt 
o yo q li d o 'sti - it p a y d o bo 'lg a n .
Q oram ol, qo'y, echkilarni qiyinchilik bilan ov 
q ilgandan ko'ra, kishilar yonida ham ish a ular­
ning podasi bo'lishi afeal e ka nligini bilib, ula r­
n i q o 'lg a o 'r g a ta b o s h la d ila r . Q o 'lg a
o 'rg a tilg a n h a y v o n d a n s o g 'ib o lish m u m kin
I
4
www.ziyouz.com kutubxonasi


b o lg a n m a za li va to 'yim li su t o d a m n in g a s o ­
siy o z iq -o v q a t m a h su lo tla rid a n biri b o 'lib q o l­
di. S hu ta riq a o d a m la r hayvonlar" to 'g 'ris id a
ko'proq g 'a m xo 'rlik qila boshlashdi: m o lla r po- 
dasini yirtqich hayvonlardan qo 'riq la sh di, ye m - 
x a s h a k y ig ‘a bosh la sh d i, m u s ta h k a m va*issiq 
m o lx o n a la r q u rish d i. C h o rv a c h ilik shu ta rzd a
vujudga keldi. D ehqonchilik kabi u ham odam - 
la m in g a s o s iy ish la rida n biri b o 'lib qoldi.
U y h a y v o n la rin in g tu ri ko 'p : ot, sig ir, q o 'y, 
b u g 'u , tu y a , la m a , e ch ki, q u y o n , it, m u sh u k, 
c h o 'c h q a , t u r li q u s h la r ; h a tto « x o n a k i»
h a s h a ro tla r - a s a la ri v a p illa q u rti h a m bor. 
U la rn in g h a m m a s i o d a m la r bilan y o n m a -y o n
y a s h a y d i, u n in g g 'a m x o 'rlig id a n b a h ra m a n d
b o 'la d i, a v lo d q o ld ira d i. Q o la v e rs a , uJarning 
o 'z i h a m o d a m ta ’sirid a a n c h a o 'z g a rib ke t­
di. X o n a k i sig ir, q o 'y o 'z in in g yo v vo yi: a jd o d - 
lari - tu r b u q a si, to g ' q o 'y la rid a n a n c h a f lr q
q ila d i. 
Ж f
E n d ilik d a m o 'y n a c h ilik fe rm a la rid a g i q o ra - 
q o 'n g 'ir tu lk i, n o rk a , s o b o lla rn i d e y a r l u y 
hayvonlari de b ata sh m um kin. U larning xd o a - 
k ila s h tirilg a n b e lg ila rid a n biri - ta b ia td a a jo ­
yib oq, ha vo ra n g, p u sh ti-sa rg 'ish norka,” plati- 
na tusli tu lk ila rn in g p a yd o bo'lishi.
Inson h a y v o n la r q iy o fa s in i o 'z m a n fa a tla ri 
yo 'lid a o 'zg a rtira d i. Y o vvo y i h a yvo n la rd a gi hl- 
m o y a v iy rang, c h a q q o n lik va e rk in likd a z a ru r 
b o 'lg a n x u s u s iy a tla r x o n a k ila s h tirilg a n id a
a s ta -s e k in y o 'q o la b ordi. X o n a k i h a y v o n la r 
endi y o w e y i hold a y a s h a y o lm a yd i va d o im o
o d a m k o 'm a g ig a m u h to j b o 'la d i.
K o 'p d a o -k o 'p tu rg a m a n s u b b o 'lg a n y o v ­
v o y i h a y v o n la r n in g b ir q is m ig in a q o 'lg a
o 'rg a tilg a n .
U y h a yvo n la ri ich id a hind fili a lo h id a a jra- 
lib tu ra d i. F illa r q irq y o s h g a y e tg a n d a ish g a
yaroqli bo'ladi. S h u nin g uchun ularni uyda bo- 
q is h v a k o 'p a y tirib p a rv a ris h q ilis h o d a m
u c h u n fo y d ^ li e m a s. Q a d im z a m o n la rd a n o q
filla rn i h a r gal y a n g id a n q o 'lg a o 'rg a tis h g a n . 
U la rn i c h a k a la k z o rla rd a q o 'lg a o 'rg a tilg a n
m a xs u s filla r V o rd a m id a tutiladi.
A g a r o 'z in g iz b ir o n h a y v o n n i q o 'lg a
o 'rg a tm o q c h i b o 'lsa n g iz - sa b r-to q a tli bo'ling. 
H a y v o n is h o n c h i a s ta -s e k in q o 'lg a k iritila d i. 
F a q a t s a b r-to q a t, x u s h m u o m a la lik va x a tti- 
h a r a k a td a g i iz c h illik h a y v o n d a g i tu g 'm a
is h o n c h s iz lik h a m d a q o 'r q u v n i y e n g is h i 
m u m k in , s h u y o 'l b ila n g in a u n in g h a d d a n
ta sh qa ri o 'zb o s h im c h a va xavfli b o 'lish ig a y o ‘l 
q o 'y ilm a y d i.
D a s tla b h a y v o n la r q a c h o n v a q a y e rd a
q o 'lg a o 'rg a tilg a n i h a q id a , a s o s a n , ib tid o iy
o d a m la r y a s h a g a n jo y la rd a n q a z ib o lin g a n
Vna’lu m fitla rg a q a ra b x u lo s a c h iq a rila d i.
Q o |g a o 'r g a tis h n in g e n g q a d im iy v a
is h o n c h li u s u lla rid a n biri — o ch h a y v o n g a
ovqat berish. A m m o hayvon uchun hatto ovqat 
ham eng a s o s iy narsa em a s. O ch lik va ch a r- 
c h o q d a n ham , o g 'riq v a o 'lim d a n h a m k u c h - 
liro q k u c h - h a y v o n n in g o d a m g a b o 'lg a n
sodiqligi bor. H a yvo n se v im li e g a sid a n ayrilib
q o ls a , o v q a td a n v o z k e c h ib , h a tto h a lo k
bo 'lish i m u m kin , u b utun b o rlig 'i, b utun vu ju d i 
; b ila n o d a m g a bo g 'liq , u ja z o o lis h d a n q o 'rq ib
yoki q a n d a y d ir m u k o fo t u chun ishlam aydi. 
F ra n s u z y o z u v c h is i S e n t-E k z y u p e rin in g
V « K ic h ik s h a h z o d a » d e g a n a jo y ib a s a rid a
I T u lkic h a K ich ik s h a h zo d a g a s h u n d a y deydi: 
«... sh u n i u n u tm a g in k i, se n n im a n i q o 'lg a
* o ‘rg a tg a n b o 'ls a n g , o 's h a n in g h a yo ti u c h u n
^ b ir u m r ja v o b g a rs a n » .
Bu so 'zla rn i h a m ish a y o d d a tuting.
H
a y v o n l a r n i n g
q i s h l o v i
H a y v o n la r u ch u n q is h o g 'ir d a vr: so vuq , 
oziq oz. 0 ‘tx o ‘r hayvonlargina em as, balki yirt- 
q ic h la r g a h a m o z iq to p is h a n c h a q iy in . 
H a sh a ro tx o 'rla m in g ahvoli ya n a d a og'ir: q ish ­
da h a sh a ro tla rni q a ye rd a n to p ish m u m kin ?
B iro q m in g y illa r d a n b u y o n h a y v o n la r 
q is h lo v g a m o s la s h g a n . K o 'p g in a q u s h la r is­
siq o 'lk a la rg a u c h ib ke tis h n i « o 'rg a n ib o lis h - 
gan»: qishni o 'sh a ye rd a o 'tkazishadi, o 'z uyi- 
d a q o la d ig a n la ri e sa q ish d a ham oziq to p ish - 
ga m o sla sh g a n .
K o 'p c h ilik h a y v o n la r q is h u y q u s ig a k e ta ­
di. B u u y q u o d a td a g i u y q u e m a s , g 'a la ti: 
u la r b ir n e c h a o y d e y a rli u y g 'o n m a y u x la y - 
di, u la rn i u y g 'o tis h h a m ju d a q iy in . O d a td a ­
gi u y q u p a y tid a h a y v o n la rn in g h a m m a o r- 
g a n la ri n o rm a l is h la y d i. Q is h k i u y q u s ig a
k e tg a n v a q td a e s a y u ra k s e k in v a k u c h s iz
www.ziyouz.com kutubxonasi



Download 32,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   123   124   125   126   127   128   129   130   ...   200




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish