English for everybody

THE FUTURE INDEFINITE TENSE
НОАНИҚ КЕЛАСИ ЗАМОН

Феълларнинг келаси замон шакли уларнинг бош шакли олдидан "shall" ёки "will" ёрдамчи феълларидан бирини келтириш орқали ҳосил қилинади. Биринчи шахс бирлик (I -мен) ва кўпликда (we - биз) "shall" ишлатилади. Қолган барча шахсларда (he, she, it, you, they.) эса "will" ишлатилади.

I shall go — Мен бораман

He will go — У (эркак) боради
She will go — У (аёл) боради
It will go — У (бирор нарса, масалан, машина) боради
We shall go — Биз борамиз
You will go — Сиз борасиз (сизлар борасизлар)
They will go - Улар боришади


Эслатма: Ўзбек тилида феълларнинг ҳозирги замонда ҳам, келаси замонда ҳам бир хил шаклга эга эканлиги (масалан: Мен ҳар куни ишга бораман. Мен эртага ишга бораман.) ўзбек китобхони учун инглиз тилидаги PRESENT INDEFINITE ва FUTURE INDEFINITE замонларида келган феъл шаклларини тушуниб олишда ва ишлатишда қийинчилик туғдириши мумкин. Бундай ҳолатда бажариладиган иш-ҳаракат одатда бўлишлигини ёки нутқ сўзланиб турган пайтда бўлаётганлигини ажратиб олиш керак. Агар одатда бўлса, феълнинг Present Indefinite замондаги шакли (I work), нутқ, сўзланиб турган пайтдан кейин бўлса, Future Indefinite замондаги шакли (I shall work) ишлатилади.
Ҳурматли китобхон, энди феъл замонларининг нутқ сўзланиб турган пайтда давом этаётган иш-ҳаракатини ифодаловчи гуруҳни кўриб чиқамиз. Маълумки, нутқ, ҳозирги пайтда, ўтган замонда ёки келажакда давом этаётган бўлиши мумкин. Шунга кўра ҳозирги давомли замон (The Present Continuous Tense), ўтган давомли замон (The Past Con­tinuous Tense) ва келаси давомли замон (The Future Con­tinuous Tense)лар фарқланади.


THE PRESENT CONTINUOUS TENSE
ҲОЗИРГИ ДАВОМЛИ ЗАМОН
Ушбу замон "to be" феълининг ҳозирги замон шакли ва асосий феълнинг -in- қўшимчасини олган шаклидан ташкил топади.

I am writing. — Мен ёзаяпман.

He is writing. — У ёзаяпти.
She is writing. — У (қиз) ёзаяпти.
It is writing. — У (нарса) ёзаяпти.
We are writing. — Биз ёзаяпмиз.
They are writing. — Улар ёзаяпти.
Ушбу замоннинг сўроқ шаклини ҳосил қилишда ёрдамчи феъл гапнинг бошида келади.
Am I writing? Is he writing? Are you writing?
Инкop шакли "not" юкламаси ёрдамида ҳосил қилиниб, ёрдамчи феълдан сўнг ишлатилади.
I am not writing. They are not playing. She is not speaking.


Эслатма: to go, to come, to leave, to start каби феъллар билан ишлатилганда ҳозирги давом этаётган замондаги (The Present Continuous Tense) феъл келгусида бўладиган иш-ҳаракатни ҳам ифодалаши мумкин. Масалан:
I am going to Tashkent tomorrow. Мен эртага Тошкентга кетаяпман.