«energetika» fakulteti

23-MA’RUZA

SIMLAR, KABELLAR VA SHINALI O`TKAZGICHLARNING KO`NDALANG KESIM YUZALARINI TANLASH

M a ‘ r u za r e j a s i

1. 
   O`tkazgichlarning kesim yuzalarini qizish bo`yicha va ximoya apparati toki bo`yicha tanlash.
   
2. 
   Tokning iqtisodiy zichligi bo`yicha tanlash.
   
3. 
   Binolar va tashqi qurilmalarning muhit sharoiti bo`yicha tabaqalanishi
   
4. 
   Ishlab chiqarish xonalarida elektr qurish konstruktsiyalari
   

Tayanch so`z va iboralar:
Xisobiy tok saqlagichning eruvchan quyilmasi toki, issiqlik elementining ishlab ketish toki, mustaqil uzuvchining ishlab ketish toki, muxit temperaturasiga tuzatish koeffitsenti, parallel yotqizilgan kabellar va simlarning o`zaro qizdirishi, tokning iqtisodiy zichligi, yo`l qo`yiladigan kuchlanishi yuqotilishi, lotoklar, koroblar, kabel konstruktsiyalari, ochiq ximoyalanmagan konstruktsiyalar.


1.O`tkazgichlarning kesim yuzalarini qizish, ximoya apparati toki va texnik iqtisodiy zichligi bo`yicha tanlash.
O`tkazgichlarning kesim yuzalari qizish sharti, ximoya apparatining toki va texnik-iqtisodiy zichligi bo`yicha quyidagicha shartlar bilan tanlanadi. Tsex tarmoqlari nisbatan qisqa bo`lgani uchun ular kuchlanish isrofi bo`yicha tekshirilmaydi (bu shart bo`yicha faqat yoritish tarmoqlari tanlanadi). Tanlash shartlarini ko`rib chiqamiz :
1. Qizish bo`yicha
I_y.q.(I_x/K_tuz)=(I_x/K₁K₂) (29.1)
2. Ximoya apparati toki bo`yicha
I<sub>é.û.</sub> (I<sub>xèì</sub> Ê<sub>xim</sub>)/ (Ê<sub>1</sub>Ê<sub>2</sub>) (29.2)
bu yerda I<sub>y.q.</sub> - yakka o`tkazgichning t_st xaroratda uzoq muddatli yo`l qo`yadigan toki, A (t_st - standart xarorat bo`lib, ochiq xavoda o`tkaziladigan kabel va simlar uchun t_st=25S, yer osti transheyalarida yotqizilgan kabellar uchun t_st=15S), ma’lumotnomalarda keltiriladi.
K_tuz=K₁K₂-tuzatish koeffitsiyenti; K₁-muxit xarorati va t_st orasidagi farq uchun kiritiladigan tuzatish koeffitsiyenti; K₁>1, agar t_muxitst bo`lsa; K<sub>1</sub><1, agar t<sub>muxit</sub>>t<sub>st</sub> bo`lsa; K₂ bir transheyada, lotokda, korobda, kanalda, tunnelda birgalikda yotqizilayotgan bir necha kabellarni o`zaro qizdirishini xisobga olgan xolda kabel kesimini oshiruvchi (I<sub>x</sub> ni oshiradi) koeffitsiyent; K<sub>2</sub>  1.0 K<sub>xim</sub>-yo`l qo`yiladigan tokni ximoya apparati tokiga nisbati; bu koeffitsiyentning qiymati o`tkazgich o`tkaziladigan xonaning muxit sharoiti va qo`llanilayotgan ximoya turiga bog`liq xolda ma’lumotnomada beriladi; K<sub>xim</sub> = 1.0 - o`ta yuklanishdan ximoya bo`lsa normal muxitli kanallar uchun; K<sub>xim</sub>=1.25–yuqoridagi ximoya bo`lsa, xamda yong`in va portlash xavfi bor xonalar uchun; K<sub>xim</sub>=0.33-agar normal xonalarda faqat qisqa tutashuvdan ximoya bo`lsa: K_xim=0.66-YoX va PX xonalarda faqat q.t.toklaridan ximoya bo`lsa.
I<sub>xim</sub>-o`ta yuklanishdan ximoyaning ustavka toki
(I_xim=I<sub>u.o`yu.</sub> yoki I<sub>xim</sub>=I<sub>u.i</sub> ) yoki faqat maksimal tok ximoyasi bo`lsa, shu ximoyaning ustavka toki (I_xim=I_u.k. yoki I_u.e) 0,38 kVli RP da va TPning RPda o`rnatilgan avtomatlarning o`ta yuklanishdan ximoya ustavka toklari bilan shu apparatlarga ulanadigan o`tkazgichlardagi yuklama toklarini bir biriga moslash qiyin, chunki ko`pincha avtomatning ustavka toki I<sub>u.o`yu.</sub> liniyalarning xisoblangan tokidan ancha katta bo`ladi. Bu kabel va izolyatsiyali simlarning kesim yuzasini oshirib yuboradi.