|
Bino va inshootlarni yashindan ximoyalash.
Har qanday elektr tizilmalarining izolyatsiyasining mustahkamigi, shu tizilmaning ishchi kuchlanishining maksimal sathidan, shuningdek ichki o‘ta kuchlanishning bo‘lishi mumkin bo‘lgan sathidan yuqori bo‘lishi kerak. Mustahkamlik darajasining ortishi o‘z navbatida elektr tizilmalarining narxini ortishiga olib keladi. Shuning uchun tabiatan va ichki o‘ta kuchlanishlarda izolyatsiyaning mustahkamligi bo‘lishi mumkin bo‘lgan maksimal qiymatlardan katta bo‘lishi iqtisodiy jixatdan samarali emas. Ichki o‘ta kuchlanishlar satxini kamaytirish yo‘llari neytralning yerlatkichlarini ish rejimlarini tanlash, elektr stansiya va tarmoqlarini ulanish sxemalari,o‘chirgichlarda rezistorlar qo‘llash, shuntlovchi kontaktlar qo‘llash orqali amalga oshiriladi.
Elektr tizilmalarini tabiatan o‘ta kuchlanishdan, shuningdek kam ehtimoli bo‘lgan maksimalg‘ ichki o‘ta kuchlanishdan maxsus ximoyalash vositalari bo‘lishi zarur. Asosiy ximoya vositasi sifatida turlicha ventilli razryadniklar qo‘llaniladi. Elektr tizilmalarining ximoyasini ta’minlashda muhim sifatlaridan biri, izolyatsiya koordinatsiyasi bo‘lib, elektr qurilmalarining turli izolyatsiyalari orasidagi zarur bo‘lgan tegishli mustaxkamlikni ta’minlash tushiniladi. Elektr qurilmalarining har qanday rejimlarida izolyatsiyani tegishli mustahkamligi ximoya vositalarini tavsiflariga mos tushishi lozim.
Tabiatan o‘ta kuchlanish yaxlit xolda elektr tarmog‘ining nominal kuchlanishiga bog‘liq bo‘lmay, aksincha ichki o‘ta kuchlanish sathi tarmoqning nominal kuchlanishiga bog‘liq. Shuning uchun kuchlanishi 220 kV gacha bo‘lgan elektr qurilmalarida o‘ta kuchlanishdan ximoyalanish izolyatsiyasi tabiatan o‘ta kuchlanish sathi bo‘yicha, 330 kV va undan yuqori kuchlanishlarda esa ichki o‘ta kuchlanish sathi bo‘yicha ta’minlanadi. Elektr tizilmalarining asosiy elementlaridan biri, yerlatkich qurilmasi bo‘lib, u elektr tizilmalarini zarur bo‘lgan normal ishlash rejimini ta’minlashi, ularni o‘ta kuchlanishdan ximoyasi, shuningdek elektr tizilmalarni ekspluatatsiyasini xavfsiz bo‘lish sharoitini yaratish uchun xizmat qiladi.
16.2. Podstansiyalarni atmosfera va ichki o‘takuchlanishlardan ximoyalash.
Ximoya zonalarini hisoblash. Yashindan ximoyalash qurilmalarini konstruktiv bajarish. podstansiyalarni atmosfera va ichki o‘ta kuchlanishlardan ximoyalash .
Elektr tizilmalarining chaqmoqning to‘g‘ri zarbidan ximoyalashda sterjenli va trossli yashinqaytargichlardan foydalaniladi. Tomi metalli yerga tutashtirilgan binolarga yashinqaytargichlar o‘rnatish shart emas. 110 kV va undan yuqori kuchlanishli ochiq taqsimlash qurilmalarida yashinqaytargich tizilmasi to‘g‘ridan-to‘g‘ri OTQning metalli konstruktsiyasiga, 35 kV li OTQlarda esa alohida tik yashinqaytargichlar o‘rnatiladi.
Yakka sterjenli yashinqaytargichning ximoya qilish zonasi (16.1-rasm) quyidagi ifoda yordamida aniqlanadi:
(16.1)
bu yerda, agar , va agar .
Bir xil balandlikdagi ikki sterjenli yashinqaytargichlarning ximoya qilish zonasi (16.2-rasm) quyidagicha to‘iladi: tashqi hudud zonasi-(16.1) asosida, ichki hudud zonasi–ya’ni yashinqaytargichning usti orqali o‘tuvchi va sakrashiga ega bo‘lgan yoy atrofi. Ximoya zonasining eng kichik kengligi 16.3-rasmda keltirilgan egri chiziqlardan olinadi.
Uch va to‘rt sterjenli yashinqaytargichlarning ximoya zonasi (16.4–rasm) ham odatda: tashqi hudud zonasi yakka sterjenli yashinqaytargichlarniki singari ya’ni (16.1) asosida, zonaning kichik kengligi – 16.3- rasmdagi egri chiziqdan olinadi.
Balandligi bo‘lgan inshoot kopburchakning ichida bo‘lsa, ximoyalanishi quyidagi shartni qanoatlantirishi kerak:
16.1–rasm. Yakka sterjenli
yashinqaytargichning ximoyalash
zonasi.
,
16.2–rasm. Ikki sterjenli bir xil balandlikdagi yashinqaytargichlarning
ximoyalash zonasi.
bu yerda, D–uchburchak (uch dona sterjenli yashinqaytargich uchun) usti orqali o‘tuvchi, yoki to‘rtbukchak (to‘rt dona sterjenli yashinqaytargich uchun) diagonalining hududiy diametri. Yakka trossli yashinqaytargichning ximoya zonasi (16.5-rasm) yakka sterjenli yashinqaytargichniki singari (16.1) bo‘lib, lekin koeffitsientning o‘zgarishi sur’atning o‘ng qismini o‘zgarishiga ta’sir qiladi. Trossning tortilish balandligi dagi 1,6 koeffitsient o‘rniga 0,8 koeffitsienti qabul qilinadi.
Ikki trossli yashinqaytargichlarning tashqi ximoyalash hududi (16.6-rasm) yakka trossli yashinqaytargichning ximoya hududi singari aniqlanadi.
Ichki hududi yoy atrofi tross orqali o‘tuvchi va sakrashi bilan chegaralanadi.
16.3–rasm. Ikki sterjenli yashinqaytargichning ximoyalash zonasini aniqlash
Balandligi , trosslar orasiga joylashgan inshootni to‘liq ximoyalanishi uchun quyidagi shartni qoniqtirishi kerak:
Do'stlaringiz bilan baham: |
