Energetik texnologiyalar E

1.6.2. Yerga ulanishsiz fazalararo tutashuv

Erga ulanishsiz fazalararo tutashuv uchun ikkita tashqi L₂ va L₃ o’tkazgichlar o’rtasida ulanish nazarda tutiladi. Nosoz simlar toklari uchun quyidagi formula amal qiladi:

Z_m va Z_g qisqa tutashuv yo’lida tarkibiy qismlar impedanslarining tegishli miqdorlarini o’z ichiga oladi. Shikastlanish joyida uchta o’tkazgichning kuchlanishi quyidagi yerga nisbatan miqdorlarga muvofiqdir:

1.15-rasmda shikastlanish nuqtasida toklar va kuchlanishlarning holati sifatli ko’rsatilgan; soddalashtirish uchun tarmoqning barcha ekvivalent qarshiliklariga yana e’tibor berilmaydi.

1.15-rasm: Yerga ulanishsiz fazalararo tutashuv uchun qisqa tutashuv nuqtasida toklar va kuchlanishlar uchun vektor diagrammalari.

1.6.3. Yerga bir fazali tutashuv

Quyi qarshilikka ega yerga ulangan tarmoqda bir liniyali yerga ulanish uchun (erga qisqa tutashuv) tashqi o’tkazgich L₁ va yer o’rtasida tok o’tkazuvchi birikma nazarda tutiladi. Qisqa tutashuv toki uchun quyidagi formula qo’llaniladi:

1.16-rasmda yana bir marta shikastlanish nuqtasida toklar va kuchlanishlarning holati sifatli ko’rsatilgan; soddalashtirish uchun tarmoqning barcha ekvivalent qarshiliklariga bu yerda ham e’tibor berilmaydi.

1.16-rasm: Yerga tutashuvdan zanjirdagi tarkibiy qismlar uchun ekvivalent elektr sxemasi.

1.7. Reaktiv quvvatni kompensasiya qilish

Deyarli barcha elektr energiyasi iste’molchilariga ishlash uchun nafaqat faol quvvat, balki reaktiv quvvat ham talab qilinadi.
Aksariyat holatlarda, bu, masalan, barcha elektr yuritmalarida talab qilinadigan magnit maydonlarini paydo qilish uchun kerakli induktiv reaktiv quvvatdan iborat bo’ladi. Faol quvvat kabi ushbu reaktiv quvvat ham generatorlar tomonidan ishlab chiqarilishi kerak va iste’molchilarga uzatiladi. Reaktiv quvvatning uzatilishi uzatish tizimlarining Om qarshiliklarida faol quvvat yo’qotilishini ham yuzaga keltirishi tufayli elektr energetik kompaniyalarda iste’molchilar quvvatlari koeffisiyentini cos φ imkon darajada yuqoriroq (ya’ni, 1 miqdori doirasida) saqlashga intiladilar. Iste’molchilar quvvatlari koeffisiyentining cos φ 0,9 dan kamroq miqdori ham to’liq tokning sezilarli ko’payishiga, tegishli ravishda, faol quvvatning yo’qotilishiga olib keladi.