«endokrin tizimi anatomiyasi» (O'quv-uslubiy qo'llanma 1- kurs talabalari uchun) Toshkent– 2021

Rasm.2. Qalqonsimonorqa bezining yon va orqa tomonidan kurinishi

rivojlanadi. Keyinchalik bez epiteliyalari rivojlangan sohasidan qo'zg'alib qalqonsimon bez bo'laklarining orqasiga yopishgan holda kaudal tomonga qarab tushadi.

Ayrisimon bez - thymus

Ayrisimon bez - ko'ks oralig'ining oldingi yuqori qismida joylashgan. Shaklan kalta va qalin yoki ingichka va uzun bo'lishi mumkin (Rasm.3). Ayrisimon bez oldindan orqaga qarab yassilangan bo'lib, ikkita: o'ng lobus dexter, chap - lobus sinister bo'laklardan, yuqori uchi - apex va asosi - basis gl. thymi lardan iborat. Bezda ko'krak va bo'yin qismlari tafovut qilinadi. Bez oldi tomondan qabariq va orqa tomondan botiqroqdir. Bez bo'laklari alohida-alohida bo'lib, ular yupqa yumshoq biriktiruvchi to'qima vositasida bir-biri bilan tutashib turadi. Ayrisimon bez yumshoq bo'lganligi sababli atrofdagi a'zolarning qanday holda joylashishiga qarab shaklini o'zgargan holda ko'rish mumkin. Rangi yosh bolalarda tim qizg'ish, katta yoshdagilarda esa bez to'qimalarining kamayishi va ularning o'rnini yog' qatlami egallashi sababli sarg'ish rangda bo'ladi. Ayrisimon bez yumshoq biriktiruvchi to'qimali parda bilan o'ralgan. Bez mayda bo'lakchalardan iborat bo'lib, ular to'rsimon epiteliydan tuzilgan. Bu hujayralar uzunasiga ketgan o'siqlari orqali bir-biri bilan birlashib turadi va ular oralig'ida epitelial bo'shliqlar hosil bo'ladi. Bu bo'shliqlar kichik aylana shakldagi hujayralar - timotsitlar bilan to'lib turadi. Timotsitlar tuzilishi jihatda oq qon tanachalari - limfotsitlarni ayrim turlariga o'xshashdir. Timotsitlar bez bo'laklarining periferiyasida,