Ёмғир чувалчанглари аталмиш тупроқ унумдорлигини кескин оширувчи жониворлар бутунлай йўқ бўлиб кетди

ЧУВАЛЧАНГНИ КЎЧИРИШ

Чувалчанглар субстратдан қуйидагича ажратиб олинади. Ажратиб олиш арафасида чувалчангларга янги озуқа солинади. Озуқа янги компонентлар билан бойитилиши зарур. Янги субстрат солишдан олдин эскисидан 5 см. қалинликдаги юза қатлами кўчириб олинади. 6-7 кун ўтгач жами чувалчангларнинг 50-60 фоизи яшаб турган худди шу қалинликдаги яна бир қатлам кўчириб олинади. Кўчириб олинган қатлам чувалчанглари билан бирга янги уяга жойлаштирилади. Кў- чирилган қатлам ўрнига эса янги озуқа солинади. 6-7 кундан кейин бу қатлам ҳам кўчирилади. Унда 25-35 фоиз чувалчанглар яшайди. Бу чувалчанглар ҳам яшаш муҳити билан бирга янги уяга жойлаштирилади. Бўшаб қолган юзага янги озуқа солинади, тахминан 6-7 кун ичида қолган чувалчанглар субстрат юзасини тўлдиради. Шу тариқа чувалчанглар деярли тўлиқ (95-97 фоиз) ҳеч қандай йўқотишларсиз ажратиб олинади. Субстратда охирги кунларда дунёга келган, ёш чувалчанглар қолиб кетиши мумкин.

Олинган вермикомпост (чувалчанглар ёрдамида ҳосил бўлган ўғит)нинг намлиги 80-82 фоиз бўлганлиги сабабли, бир оз қуритилади ва намлиги 50-60 фоизгача камайтирилади. Гумус қуйидаги уч гуруҳ бўйича навларга ажратилади: ўта майин, майин ва донадор. Маҳсулотнинг бу уч нави турли соҳаларда ишлатилади.
Агар чувалчангчилик хўжалиги маълум вақтдан буён фаолият кўрсатиб, чувалчанглар қишловдан чиққан бўлса, апрель ойида биринчи марта уяларни бўлиш амалга оширилади. Тайёрлов ҳаракатлари мартдан бошланади. Апрель ойидаги ҳар бир уя ётоғи учта янгисига бўлинади. Агар уяларида чувалчанглар бутун куз ва қиш даврида, яъни 6 ой давомида фаол ҳаёт кечирган бўлса, улардаги чувалчангларнинг ҳаммаси ва гумус ажратиб олинади. Апрель ойида янгидан тўлдирилган уялар, агар зарур шарт-шароит яратилган бўлса, июнь ойида бўлиш, ажратиб олиш учун етилади. Бунинг сабаби шундаки баҳор-ёз мавсумида чувалчанглар фаолроқ бўлиб, урчиш-кўпайиш жараёнлари ҳам тезлашади. Уялар июлда ажратилиб, гумус қатлами кўчириб олинмайди, умуман бу жараён технологияси апрелдагисидан бир оз фарқ қилади. Эсингизда бўлса апрель ойида уяларни ажратаётганда субстратнинг юза қатлами кўчирилади деган эдик. Июль ётоқ уяларидан эса юзанинг эни бўйлаб фақат ярми кўчириб олинади. Янги озуқа солинмайди, натижада субстрат қатлами уч маротаба кўчириб олинганидан кейин ётоқ уянинг бир томони иккинчисидан тахминан 15 см.ча баландроқ бўлиб қолади. Чувалчангли қатламлар ажратиб олингандан сўнг субстрат юзаси баравар текисланади.
Октябрь ойида ётоқ уялар учинчи бор бўлиниб, апрель уяларидаги гумус ажратиб олинади. Бу даврда апрель ётоқ уялари уч карра, июль ётоқ уялари тўрт карра (гумус ажратиб олинмайди) бўлинади. Кейингилари қишловга қолдирилиб, апрель ойида бўлинади ва ҳосил бўлган гумус ажратиб олинади. Шундай қилиб, гумус тайёрлаш муддати 6 ойдан иборат бўлади.
Ҳозирги пайтда чувалчангларни биогумусдан ажратиб олиш, биогумусни қуритиш, навларга ажратиш ва қадоқлаш жараёнларини механизациялаштириш бўйича изланишлар олиб борилмоқда.
Чувалчанглар қишловга очиқ ҳавода қолдирилганда, уларнинг усти похол, гўнг ва полиэтилен плёнка билан қопланади. Баландлиги 50-60 см.ли уялар совуқдан 8-10 см. қалинликдаги похол қатлами, кейин 20-30 см.ли майдаланган похол аралаш гўнг қатлами ва энг устидан яна шунча қалинликдаги похол қатлами билан ҳимояланади.