Электротехника фанида трансформатлар ва уларнинг уланиш гуруҳини аниқлашни ўргатишда янги ўқув усулларидан фойдаланиш

          Transformatorning foydali ish koeffitsienti

 

Transformator  iste`molchiga  o`zatayotgan  P

2

  quvvatining  manbaydan 

olayotgan    P

1

  quvvatiga  nisbati  transformatorning  foydali  ish  koeffitsienti  n 

deyiladi.  

---

 

 

41 

            n=P

2

/P

1*

100%=P

2

(P

2

+P

5

+P

ch

)

*

100%=P(P

2

+P

c

+P

3

)

*

 100

% 

 Bunda  P

s   

=P

5 

  -po`lat  o`zakdagi  quvvat  isrofi  (salt  yurishi  tajribadan 

aniqlanadi.) P

3 

 =P

ch 

– sho`lg`amlarda bo`ladigan quvvat isroflari (qisqa tutashuv 

sho`lg`amlarinan aniqlanadi) 

n=  S

2 

cos / S

H 

cos

2

+P

s

+

2

 P

ch 

 

 

    Bunda       

=I

2

  /I

2H   

-  yuknalish  koeffitsienti;  S

H

=U

1H 

I

1H 

–

transformator  iste`mol  qiladigan  to`la  quvvati;  cos

2

  – 

ikkilamchi 

sho`lg`amning quvvat koeffitsienti. 

Sho`lg`amlarda  bo`ladigan  quvvat  isroflari  tok  kvadratiga  proportsional 

bo`lgani uchun 

P

3

=

g 

P

ch 

deb yozilgan. Sho`lg`amlardagi quvvat isroflari po`lat 

o`zakdagi  quvvat  isrofmga  teng  bo`lgandagi  yuklanishda  foydali  ish 

koeffitsienti maksimal qiymatga erishadi.  

U holda: 

                         P

s

=

2

mP

ch       

yaki   

m=P

s 

/R

ch 

Katta  quvvatli  transformatorlarda  foydali  ish  koeffitsienti  *u’-99%  bo`lishi 

mumkin. Kichik quvvatli 

 

transformatorlarda esa (bir necha vatt) FIK 50-50% 

gacha pasayish mumkin. 

Elektr  energiyani  uzoq  masofalarga  uzatish. 

Sanoat  korxonalarini  energiya 

bilan ta`minlash masalasi uzoq masofaga sim orqali juda kam isrof bilan uzatish 

mumkin  bo`lgan  elektrik  energiya  yordamida  hal  qilinadi.  Ko`pgina  elektr 

energiya  stantsiyalari  daryolarga va  arzon  yoqilg`i,  masalan, torf  miqdori  etarli 

bo`lgan  joylarga  quriladi.  Elektrik  energiya  sim  orqali  elektr  stantsiyasiga 

yuzlab va minglab kilometr masofada bo`lgan korxonalarga uzatiladi.  

Elektirk  energiyani  uzoq  masofaga  uzatishning  asosiy  masalasi  elektr 

stantsiyasi  bilan  iste`molchini  biriktiruvchi  simlardagi  tok  quvvatining 

yuqolishini  kamaytirishdir.  Tok  keltiruvchi  simlarda  tok  quvvatining  yuqolishi 

qo`yidagi formula bilan hisoblanadi: