"elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot" kafedrasi "iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari"

1.3.1.-rasm. Bulutli hisoblash 
 
Bugunda ulkan hisoblash markazlari o’zida nafaqat biror aniq ma’lumotlarni 
saqlash va qayta ishlash imkonini beradi, balki shaxsiy virtual ma’lumotlar markazini 
yaratish imkonini beradi, bu imkoniyat esa, o’z navbatida, yosh tashkilotlarga o’z 
infrastrukturalarini noldan boshlab yaratishda ortiqcha kuch sarflamasliklariga 
yordam beradi. 
2.2 Bulutli hisoblash ta’riflari 
Bugungi kunda “bulutli hisobashning” ko’plab ta’riflari mavjud. Ularning 
ko’pchiligi o’z ma’nosi va aktsenti bo’yicha takrorlanadi. Quyida bunday 
ta’riflarning bir nechtasi “bulutli hisoblash”ni har xil nuqtai nazardan tushunish 
uchun keltirilgan. 
Bulutli hisoblash Internet vositasida taqdim etiladigan servis ko’rinishida 
tashqi hisoblash zahiralaridan foydalanishning dinamik masshtablanadigan usulni 
bildiradi, bu holda foydalanuvchidan “bulut” infrastrukturasi haqida biror 
bilimlarni yoki bu “bulutli” texnologiyani boshqarish bo’yicha biror ko’nikmalar 
talab etilmaydi. 
Cloud Computing – bu dasturiy-apparat ta’minot bo’lib, foydalanuvchilarga 
Internet yoki lokal tarmoq orqali servis ko’rinishida taqdim etiladi, bunda 
foydalanuvchilarga alohida zahiralarga (hisoblash zahiralari, dasturlar va 
ma’lumotlar) murojaatning qulay interfeysi ham beriladi. 
Bu holda foydalanuvchi kompyuteri tarmoqqa ulangan terminal hisoblanadi. 
Bulutli hisoblashni amalga oshiruvchi kompyuter “hisoblash buluti” hisoblanadi. Bu 
holda “hisoblash buluti”ga kiruvchi kompyuterlar orasidagi yuklanish avtomatik 
taqsimlanadi. 
Shaxsiy bulutlarga o’tishda buyurtmachilar ko’plab afzalliklar olishi mumkin, 
ular orasiga ATga xarajatlarni tushirish, servisni taqdim etish sifatining oshirilishi va 

---

36 
tijoratning dinamikligini kiritish mumkin. 
“Bulut” informatsion xizmatlarni olish va taqdim etish uchun yangi tijorat-
model hisoblanadi. Bu model operativ va kapital xarajatlarni tushirishga harakat 
qiladi. U AT departamentlariga o’z ma’lumotlarni qayta ishlash markazini boshqarish 
masalalarida qotib qolmasdan, strategik loyihalarga diqqat qaratishga imkon beradi.