|
EKAgCl = 1,7 10-10 EKAgCl=[Ag+] [Sl-]
x=0,80 + 0,059 lg -10 = 0,516 v ga teng bo‗ladi
AgNO3 eritmasi NSl eritmasi bilan potensiometrik titrlash egri chiziqli grafigidan ko‗rinib turibdiki ekvivalent nuqtasi yaqinida potensialning keskin sakrashi kuzatiladi. Bu ko‗rsatkich hosil bo‗lgan cho‗kmaning eruvchanligiga bog‗liq bo‗ladi. CHo‗kmaning eruvchanligi va uning eruvchanlik ko‗rsatkichi qancha kichik bo‗lsa, ekvivalent nuqtasida potensialning sakrashi ko‗rsatkichi shuncha katta bo‗ladi.
Oksidlanish-qaytarilish usuli.
Oksidlanish - qaytarilish reaksiyalarida platinali indikator elektrodining potensiali oksidlangan va qaytarilgan hollarda konsentratsiyasi nisbatiga bog‗liq bo‗ladi. Buni temir (II) tuzini seziy (IV) standart eritmasi bilan titrlash misolida ko‗rish mumkin.
Bunga asoslanib
Fe+2 + Se+4 ⮀ Fe+3 + Se+3
Fe+3 + e- ⮀ Fe+2 Se+4 + e- ⮀ Se+3
Titrlashning turli nuqtasida sistemalarning potensiali quyidagi tenglamadan aniqlanadi.
/Fe
[Fe+3 ]
= 0Fe+3
+2 + 0,059 lg ---------------
[Fe+2]
[Ce+4]
=0Ce+4/Ce+3 + 0,059 lg -------------
[Ce+3]
Ekvivalent nuqtasigacha xos bo‗lgan elektrod potensiali Fe+3 /Fe+2 sistema uchun NERNS tenglamasidan topiladi, ekvivalent nuqtasidan keyin esa, Se+4/Se+3 sistemasi uchun topiladi.Ekvivalent nuqtada quyidagi muvozanat to‗g‗ri bo‗ladi.
Ekvivalent nuqtadagi potensial qiymatini topish uchun Fe va Ce sistemalarining potensiallari qo‗shiladi.
[G‗e+3] [Ce+4]
2 = 0
G‗e
+3
/G‗e
+2 + 0Se+4
/Se
+3 + 0059 lg ------------------------
[G‗e+2] [Ce+3]
Fe va Ce ionlarining bir xil konsentratsiyasi qisqargandan keyin ekvivalent nuqtada elektrod potensiali bo‗ladi.
0Fe+3
/Fe
+2+ 0Ce
+4 +3
/Ce
ekv= 2
Oksidlanish-qaytarilish reaksiyasi uchun umumiy holda
A[0x1]+ b [Red2] = a [Red1] + b [0x2]
Ekvivalent nuqtada tenglik xosil bo‗ladi.
A[0x1]+ b[Red2] va a[Red2]= b[0x2]
0,05 m FeSO4 eritmasining 0,1 m Se(SO4)2 eritmasi bilan titrlash grafigi. a) titrlash grafigi.b) differensial grafik.
Kimyoviy tuzilishiga ko‗ra eritmalari aniq rN muhit xarakterlovchi dori moddalar.
№
|
Moddalar soni
|
rN
|
1.
|
Glyutamin kislotasi
|
3,1-3,7
|
2.
|
Akrixin
|
3,5-5,0
|
3.
|
Adonizid
|
5,0-6,5
|
4.
|
Adrenalin gidro tartarati
|
3,0-3,8
|
5.
|
Amikazol
|
2,7-3,5
|
6.
|
Alikazol surtmasi
|
4,5-5,5
|
7.
|
Anatoksin (difteriyasi)
|
6,8-7,2
|
8.
|
Anatoksin (diferiya va stolbnyakna)
|
6,8-7,3
|
9.
|
Anatoksin (stafilakokka)
|
7,0-7,2
|
10.
|
Anatoksin (stolbnyakka)
|
6,8-7,2
|
11.
|
Aporafin NSl
|
4,3-5,3
|
12.
|
Apressil
|
3,0-4,0
|
13.
|
Benzilpenitsillin natriyli tuzi
|
5,0-7,5
|
14.
|
Kardiotrast 35%
|
6,8-7,4
|
15.
|
Xingalin
|
3,5-4,5
|
16.
|
Xinazol
|
2,4-3,4
|
17.
|
Xlortetratseklin NSl
|
2,3-3,4
|
18.
|
Dikain 1% -eritma
|
4,5-6,0
|
19.
|
Ditilin
|
5,2-6,3
|
20.
|
Gamma-globulin(qizamiqqa qarshi)
|
7,0-7,5
|
21.
|
Papaverin NSl 2% eritma
|
3,0-4,5
|
22.
|
Fenoksimetilpenitsillin
|
2,4-4,0
|
23.
|
Protalin sink-insulin
|
6,9-7,3
|
24.
|
Streptomitsin(sulfat tuzi)
|
4,5-7,0
|
25.
|
Titrotseklin NSl 1% eritma
|
1,8-2,8
|
26.
|
Tialin bromid
|
2,7-3,4
|
27.
|
Tialin xlorid
|
2,5-3,4
|
28.
|
Triertazin
|
1,7-2,6
|
29.
|
Yo‗talga qarshi vaksina
|
7,2-7,6
|
Saqlanishi davrida eritmasi rN muxiti bo‗yicha xarakterlovchi dori moddalar.
№
|
Moddalar soni
|
ph-
|
1
|
Benzilpenselin kaliyli tuzi
|
5,5-7,5
|
2
|
Siklofosfan
|
4,3-6,5
|
3
|
Tibbiy jelatin
|
5,0-6,0
|
4
|
Glyukoza 5% eritmasi
|
3,0-4,0
|
5
|
Geksametilentetramin 40% eritma
|
7,8-8,2
|
6
|
Kanamitsin monosulfat
|
7,5-8,5
|
7
|
Lantozid
|
5,5-6,5
|
8
|
Nagonin
|
6,0-7,0
|
9
|
Gidrotsitrat natriyli tuzi
|
4,7-5,0
|
10
|
Neomitsin sulfat tuzi
|
5,0-7,5
|
11
|
Nitranol 5% eritma
|
2,3 kam bo‗lmasligi kerak.
|
12
|
Noradrenalin gidrotaritrain
|
3,5-5,0
|
13
|
Novaresnol
|
7,0-7,5
|
14
|
Novokainamid
|
3,8-5,0
|
15
|
Oksitetratsiklin digidrat
|
5,0-7,5
|
16
|
Fenatin
|
1,8-2,4
|
17
|
Promedol
|
5,0-6,0
|
18
|
Sulfotsil natriy
|
8,5—9,5
|
19
|
Trixomonatsuid
|
2,4-3,0
|
Havo namligi va SO2 ta‘sirida o‗zgaruvchan dori moddalar (ineksion eritmalar)
№
|
Moddalr nomi
|
ph-
|
1
|
Atsekindin 0,2% - ineksiya uchun
|
4,5-5,5
|
2
|
Askarbin kislota 5% ineksiya uchun
|
6.0-7,0
|
3
|
Nikotin kislota 1% ineksiya uchun
|
|
4
|
Adrenalin gidrotartrat 0,18% inek-ya u-n
|
3,0-4,0
|
5
|
Etazol natriy 10%
|
7,0-8,5
|
6
|
Aminazin 25%
|
3,5-5,0
|
7
|
Aprofen eritmasi
|
3,7-4,7
|
8
|
Tozalangan suv
|
5,0-6,8
|
9
|
Atropin eritmasi
|
3,0-4,5
|
10
|
Bemegrid 0,5% eritmasi
|
5,0-6,5
|
11
|
Benzogeksoniy eritmasi
|
5,5-7,5
|
12
|
Bilignost 20%
|
6,0-7,5
|
13
|
Bilignost
|
7,0-8,0
|
14
|
Kalsiy xlorid 10% eirtmasi
|
5,5-7,0
|
15
|
Kalsiy glukonad 10% eirtmasi
|
6,0-7,5
|
16
|
Karbaxolin eritmasi
|
5,0-7,0
|
17
|
Selonid 0,02% eritmasi
|
5,6-6,5
|
18
|
Kofein benzoat natriy 10% eritm
|
6,8-8,5
|
19
|
Konvallyatoksini 0,03% eritm
|
6,0-7,0
|
20
|
Korazol 10% eritmasi
|
6,0-8,0
|
21
|
Kortikotropin inek-ya u-n
|
3,0-4,0
|
22
|
Sititon eritmasi
|
7,0-7,5
|
23
|
Dikolin 1% eritmasi
|
4,2-4.9
|
24
|
Dimedrol eritmasi
|
5,0-6,5
|
25
|
Diprozin 2,5% eritmasi
|
3,9-4,9
|
26
|
Emetin NSl 1%
|
4,5-6,0
|
27
|
Efedrin NSl 5%
|
4,5-7,0
|
28
|
Ergotal 0,05%
|
2,0-3,0
|
29
|
Erizimin 0,033%
|
5,7-6,7
|
30
|
Eufillin 2,4%
|
9,0-9,7
|
31
|
Novakain 0,5%
|
3.8-4,5
|
32
|
Golantamin NVr
|
5,0-7,0
|
33
|
Insulin inek-ya u-n
|
3,0-3,5
|
34
|
Magniy sulfat 20%
|
6,2-8,0
|
35
|
Metatsin 0,4%
|
4,0-5,0
|
36
|
Natriy arsenat 10%
|
6,0-7,4
|
37
|
Natriy xlorid 0,9% (izotonik eritma
|
5,0-7,0
|
38
|
Natriy tiosulfat 30%
|
7,8-8,4
|
39
|
Nikotinamid 1%
|
5,0-7,0
|
40
|
Omnopon 1%
|
2,5-3,5
|
41
|
Oksilidin 2%
|
3,8-5,5
|
42
|
Prozerin 0,05%
|
5,9-7,5
|
43
|
Adrenolin NSl
|
3.0-3,5
|
44
|
Gramitsidin S-2%
|
4,0-6,0
|
45
|
Tetitsin kalsiyli tuzi
|
5,0-7,0
|
46
|
Strofantin
|
5,0-6,5
|
47
|
Sink insulin amorf suspenziyasi
|
7,1-7,5
|
48
|
Tekodin
|
2,8-4,0
|
49
|
Tripsin
|
3,0-5.5
|
50
|
Vikasol
|
2,5-3,5
|
xulosa
potensiallar ayirmasini aniqlashga imkon beradi. Tekshiriluvchi modda potensiallarini o‗lchashda shishali membrananing ichki yuzasi potensiali doimiy bo‗lib qoladi, tashqi yuza potensiali esa tekshiriluvchi eritmaning ph- – muhitiga bog‗liq bo‗ladi.
Membrana yuzasi kremniy kislotasining gidrodlangan geli bilan qoplangan bo‗lsa, gelning ichki va tashqi qismida diffuzion potensial yuzaga keladi. Standart va tekshiriluvchi eritmalarning ph- - qiymati bir xil bo‗lsa, ichki va tashqi qatlami gel bilan bir xil qoplangan bo‗lsa, diffuzion potensiallari ham teng bo‗ladi, lekin belgilari jihatidan qarama-qarshi bo‗ladi. Ularning potensiallari yig‗indisi 0 ga teng bo‗ladi.
Real sharoitda potensiallar yig‗indisi 0 dan farq qiladi- potensial assimetriyasi. SHishali elektrod bilan ph- – ni aniq o‗lchashga oksidlovchi va qaytariluvchilar xalaqit qilmaydi. SHishali elektrod yordamida ph- 0 dan 12 –13 gacha kislotali va ishqoriy eritmalar bilan ishlash mumkin.
ADABIYOTLAR
1. Q.A. Ubaydullayev, A.A. Muxitdinov Dori vositalarini fizik - kimyoviy tahlil usullari, O‘quv qo‘llanma. –T.: TFI bosmaxonasi, –2019. 294 b.
2. A.N. Yunusxo‘jaev, Q.A. Ubaydullaev va b. Dori vositalarining zamonaviy tahlil usullari. Darslik –T.: «EXTREMUM PRESS» – 2010, 640 b.
3. S.N.Bыkovskiy Rukovodstvo po instrumentalnыm metodom issledovaniey pri razrabotke i ekspertize kachestva lekarstvennыx preparatov, —M.: Izd-vo Farmkontrakt, – 2014, 697 s.
4. A.I.Slivkin, V.F.Selemenev, E.A.Suxoverxova Fiziko-ximicheskie i biologicheskie metodы otsenki kachestva lekarstvennыx sredstv. Uchebnoe posobie / Pod red. V. G. Artyuxova, A. I. Slivkina. — Voronej: Izd-vo VGU, –1999. 368 s.
5. Mirziyoev Sh.M. Erkin va farovon demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. Toshkent, ―O’zbekiston‖ NMIU, 2017. – 29 b.
6. Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta‘minlash yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. ―O’zbekiston‖ NMIU, 2017. – 47 b.
7. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. ―O’zbekiston‖ NMIU, 2017. – 485 b.
8. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi ―O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha harakatlar strategiyasi to’g’risida‖ gi PF-4947-sonli Farmoni. O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 2017 y., 6-son, 70-modda.
Do'stlaringiz bilan baham: |
