Elektr bo’limini o’qitishda loyihaviy ta’lim texnologiyasidan foydalanish ”

Om qonuni. 1826 yilda nemis fizigi Om tajriba orqali o`tkazgichdagi tok kuchi kuchlanish (U) ga to`g’ri proporstional, R qarshilikka teskari proporstional ekanligini aniqladi.
_(2.1.3)
Qarshilik Om larda o`lchanadi.
Qarshilik o`tkazgichning uzunligiga to`g’ri proporstional va ko`ndalang kesim yuzasi S ga teskari proporstional bo`ladi:
<sub>(2.1.4)</sub>
-o`tkazgichning solishtirma qarshiligi.
Endi kuchlanish ta’sirida bo`lgan R qarshilikda o`zgarmas tokning q zaryadni ko`chirishda bajargan ishini topamiz. Bilamiz-ki, bu ish ga teng. Om qonunini hisobga olsak, tokning bajargan ishi uchun quyidagi formula xosil bo`ladi:
_(2.1.5)
U holda o`zgramas tokning quvvati uchun quyidagi ifoda xosil bo`ladi:
_(2.1.6)
Ish Joulda, quvvat esa Vattlarda o`lchanadi.
<sub>Qarshilikda bajarilgan ishning hammasi issiqlikka aylanadi. Demak ajralib chiqqan issiqlik:
(2.1.7)


2.1.1-chizma. Ey sodda elektr zanjiri.</sub>
Bu ifodaga Joul-Lenst qonuni. Butun zanjir uchun Om qonuni. Rasmda keltirilgan berk zanjirda , -tok manbaining ichki qarshiligi, R-tashqi
Qarshilik
(2.1.8) .
Kirxgof qoidalari. Berk zanjirlar uchun Om qonuni oson qo`llaniladi, lekin tarmoqlarga bo`lingan zanjiga bu qonunni ishlatish qiyin. (A) rasmda tugun, (B) rasmda tarmoqlangan zanjir keltirilgan. Berk zanjirning hamma qismida tok bir xil, (C) rasmda esa VC, CA va AV larda tok qiymati xar xildir. Bunday zanjirlarni hisoblashda Kirxgof qoidalari ishlatiladi.

A)

B)

C)

2.1.2-chizma. Kirxgof qoidasiga doir chizmalar