Ekonomayzerning ishlashi

1 - y o n ilg i baki; 2 - y o n ilg ‘i elektronasosi; 3 - mayin filtr; 4 - tizimdagi yonilg‘i
bosimini rostlash regulyatori: 5 - taqsimlash magistrali; 6 - yurgizib yuboruvchi
forsunka; 7 - silindrlar bloki; 8 - purkash forsunkasi (ijektor): 9 - sovitish suyuqligining
harorat datchigi; 10*- elektron boshqarish bloki (EBB); 11 - relelar bloki; 1 2 - o ‘t
oldirishni taqsimlash datchigi; 13 - drossel zaslonkasi holatining datchigi:
14 - yuqorilash korrektori; 15 - havo sarfini о ‘Ichovchi asbob; 1 6 - havoning berilishi;
17 - harorat relesi; 18 - salt ishlagandagi aralashma sifatini о ‘zgartirish vinti;
19 - qo ‘shimcha havo klapani; 20 - salt ishlagandagi aralashma miqdorini о ‘zgartirish
vinti; 21 — o ‘t oldirish qulfi; 2 2 - tizimdagisiyraklanishni regulyatorga berilishi.
8.5-rasm. BMW avtomobili dvigatellaridagi yonilgMni elektron
purkash tizimining sxemasi.
EBBning asosiy vazifasi silindrga kirayotgan havoning harorati, 
bosim va hajmi, tirsakli valning alanishlar chastotasi, dvigatelning 
yuklanishi, shuningdek sovituvchi suyuqlikning harorati bo‘yicha 
purkalayotgan yonilg‘ini miqdorini belgilaydi. Buning uchun 
yuqoridagi parametrlaming datchigidan EBBga signal berilib 
turadi. EBB esa signallami tahlil qilib, kerakli yonilg‘i miqdorini 
aniqlaydi va elektromagnitli forsunkaga yonilg‘i berish vaqti va 
miqdori bo‘yicha impuls jo ‘natadi.
258

---

Agar purkalish vaqtida kiritish klapani yopiq bo‘sa, klapanning 
oldida yonilg'i to'planib turadi va klapanni keyingi ochilishida 
silindrga havo bilan birgalikda kiradi.
Dvigatelni sovuq holda yurgizish va qizitish paytida havo ka­
naliga o'matilgan qo'shimcha havo klapani 19 ochiladi va silindrga 
qo'shimcha havo kiritiladi. Bu esa tirsakli valning aylanishini 
orttiradi va qizishini tezlashtiradi (1000 ayl/min ga ko'taradi).
Sovuq dvigatelni yurgizib yuborishni osonlashtirish uchun elek- 
tromagnitli yurgizib yuborish forsunkasi 6 o'matilgan. U sovituvchi 
suyuqlik harorati bo'yicha termorele 17 orqali ishga tushiriladi.
Mazkur tizim to‘g‘risida ko'proq ma’lumotga ega bo'lish va 
keltirilgan sxemalardagi farqni sezish uchun “Matiz” dvigatelining 
yonilg'ini purkashga asoslangan ta’minlash tizimining prinsipial 
sxemasini ham keltiramiz, 8.6-rasm.
Bosim rostlagich
Barcha qismlaming nomi sxemada yozib qo'yilgan.