Ekonomayzerning ishlashi

8.6-rasm. “Matiz” dvigatelining yonilg'ini purkashga
asoslangan ta’minlash tizimining prinsipial sxemasi.
259

---

“Matiz” avtomobilida hozirgi ko‘rib o‘tilgan sxemaga qo‘shim- 
cha (“Neksiya” avtomobilinikiga ham) detonatsiyadan saqlovchi 
tizim o‘matilgan. Agar dvigatelda detonatsiya paydo bo‘la boshlasa, 
o‘matilgan detonatsiya datchigi EBBga bu to‘g‘risida signal 
jo ‘natadi. EBBdan o‘t oldirish momentini o‘zartirish yoki yonuvchi 
aralashma tarkibini o‘zartirish bo‘yicha boshqaruvchi qismlarga 
xabar jo ‘natadi. Xabar detonatsiya jarayoni tugaguncha bajaruvchi 
qismlarga berilib turadi.
Bundan tashqari, datchiklaming konstruksiyalariga ham e’tibor 
berilgan bo‘lib, “Matiz” avtomobiliga samaralirog‘i, ya’ni foto 
elektrik datchigi o‘matilgan. Sxemada yonilg‘ini silindrga yetkazib 
beruvchi qismlar alohida rangda ko‘rsatilgan.
Yonilg‘i elektronasos orqali yonilg‘i filtriga va undan forsunka- 
ga yuboriladi. Bosim rostlagich (akkumulyator) esa bakda joylashgan 
bo‘lib, tizimda yonilg‘ining bosimi ortib ketsa, yonilg‘ining bir qis­
mini bakka o‘tkazib yuboradi. Bu tizimda qo‘shimcha yonilgi aso­
siy kiritish quvuriga ham purkaladi. Buni esa boshqaruvchi datchik 
nazorat qiladi. Qo‘shimcha yonilgi, asosan dvigatelni yurgizib yu- 
borish rejimida purkaladi. Boshqa vaqtda purkash to‘xtaydi. To‘x- 
tatish ham boshqaruvchi datchik signaliga asosan EBB tomonidan 
bajaruvchi uskunalarga berilgan xabar asosida amalga oshadi.
Elektron boshqarish tizimi yordamida yonilgi purkashni 
amalga oshirishni prinsipial sxemalarini ко‘rib chiqdik.
Demak ularda, asosan, har xil datchiklar ishlatiladi. 0 ‘rganish 
uchun datchiklami qayerlarga o‘matilishini bilish ham muhim 
hisoblanadi. 0 ‘rganishga qulay boigan sxemalardan yana biri 8.7- 
rasmda ko‘rsatilgan. Sababi dvigateldan foydalanuvchilar, ulami 
servisi bilan shugullanuvchilar uchun sxemani bunday berilishi juda 
qulay hisoblanadi.
VAZ-2112 (litraji 1,5 1) to‘rt silindrli, 8 klapanli 
dvigatel 
hisoblanadi.
Bu dvigatelning yonilgi uzatish tizimi ham “Matiz” dvi- 
gateliniki singari boiib, ortiqcha yonilgini bakka 
qaytarish 
tmbkasi yo‘q. Demak, yonilgi nasos 32 dan filtr 29 orqali forsunka
19 ga yuboriladi. Forsunka orqali yonilgi har bir silindming kiritish 
quvuriga purkaladi. Silindrga havo filtr 4, drossel tuguni 20 dan 
o‘tib, silindrga kiradi.
260

---

T 
S 
« 
10 
11 
12 
1*