Ekonomayzerning ishlashi

bo‘yicha:
S
kiritish quvuridagi siyraklanish bo‘yicha;
S
drossel zaslonkasini burilish burchagi bo‘yicha;
•S
havoning sarfi bo‘yicha.
Quyida avtomobil dvigatellarida ishlatilayotgan yonilg‘ining 
elektron purkash usullarini bir nechtasi bilan tanishamiz.
Shuni ta’kidlash kerakki, yonilg‘ini purkash dvigatelni elektron 
boshqaruv tizimi orqali idora qilingani uchun, uni o‘rganish 
avtomobilni ekspluatatsiya qilish yo‘nalishida taiim olayotgan 
yoshlar uchun kasbiy qiyinchilik tug‘diradi. Chunki bu soha 
elektronika sohasiga taalluqlidir. Shuni hisobga olib, yonilgini 
elektron purkalishini boshqarish tizimini o‘rganishda mutaxassis- 
ligidan kelib chiqqan holda yondashamiz, ya’ni yonilgini purkash 
nuqtalarining xillari, tizimning asosiy qismlari va ulaming 
vazifalari, elektron purkash tizimlarining sxemalari va ulami 
farqlash kabi savollar asosida o‘rganish bilan kifoyalanamiz. 
Elektronika qismini esa vazifalarini bilish bilan cheklanamiz.
Elektron boshqarish bloki orqali elektroimpuls signali yorda­
mida yonilgini purkash usuli, yonuvchi aralashmani karbyuratorda 
tayyorlash usuliga qaraganda, quyidagi afzalliklarga ega:
> dvigatelni har qanday ishlash rejimiga mos ravishda yonil­
g i va havoni aralashtirib, me’yoriy tarkibda yonuvchi aralashma 
tayyorlaydi;
> yonuvchi aralashmani to‘liq yonishiga erishiladi, natijada 
yonib boigan gazlardagi zaharli moddalar kamayadi;
> yonuvchi aralashmaning tarkibiy qismi dvigatelning ishlash 
rejimiga mos boigani uchun, dvigatelning tejamkorligi ortadi;
> ta’minlash tizimida karbyurator boimagani uchun silindr- 
ning toidirish koeffitsienti yuqori boiadi, natijada dvigatelning 
quwati ortadi.
> yonilgi aralashmasi bir xil tarkibda tayyorlangani uchun, 
dvigatelda detonatsiyali yonishning ehtimoli kamroq boiadi.
252

---

Yonilg4 ini bitta markaziy nuqtaga impulsli purkash yengil 
avtomobillar dvgatellarida birinchi bo‘lib qoilanilgan. Bu tizim 
Bosh firmasi tomonidan 1975-yilda ishlab chiqarilgan bo‘lib, 
“Mono-Jetronic” (Monojet - yakka purkash) degan nomni olgan.
Karbyuratorlarda aralashmani tayyorlash mexanik usulda bosh- 
qarilsa, mono-purkash tizimida yonilg‘ini purkash va aralashmani 
tayyorlash, elektron boshqaruv tizimi orqali amalga oshiriladi. Bu 
tizimda yonilg4 i elektromagnitli forsunka (injektor) orqali kiritish 
kollektorining umumlashgan trubasiga purkaladi, 8.1-rasm.