Efir moylari Reja: Efir moylarni to‘planish dinamikasi

Presslash usuli bilan tarkibida ko‘p miqdorda efir moyi bo‘ladigan mahsulotlar (limon, apelsin, pomeranets, bergomot va boshqa o‘simliklarning mevalari) dan olinadi. Bunday o‘simlik mevalari po‘stini qo‘l bilan siqilganda ham ma’lum miqdorda efir moyi ajraladi. Agar efir moyi turgan joylarni tishli disk bilan yorib, meva po‘sti siqilgudek bo‘lsa, ko‘proq moy chiqadi. Efir moyi zavodlarda ham shu usul bilan olinadi.

Ekstraksiya usuli efir moylarning ko‘pchilik organik erituvchilarda yaxshi erish xususiyatiga asoslangan. Efir moyi o‘simlik organlaridan past haroratda engil uchuvchan organik erituvchi yordamida ajratib olinadi. So‘ngra organik erituvchi haydalinib, efir moyi ajratib olinadi.

Tarkibida atsiklik (ochiq zanjirli) monoterpenlar bo‘lgan
efir moylari va dorivor o‘simliklar

3. 
   Bu guruhga kiradigan mahsulotlar (atirgul, limon moylari hamda kashnichning efir moyi va mevasi) tibbiyotda uncha ahamiyatga ega emas. Lekin hushbo‘y bo‘lganidan parfyumeriyada ko‘p ishlatiladi. Bu moylarda birlamchi spirtlardan geraniol va sitronellol (atirgul hidini beradi), geraniolning izomeri linalool spirti (marvaridgul va lavanda hidini beradi) hamda limon hidini beradigan sitral aldegid (geraniol aldegidi) va boshqa birikmalar yoqimli hid beruvchi asosiy qismlar hisoblanadi.
   

EFIR MOYLARINING TIBBIYoTDA QO’LLANISHI

Efir moylari tibbiyotda dori sifatida ichiladi yoki badanga surtiladi va in’ektsiya qilinadi,bundan tashqari, ba’zi dorilar aralashmasi tarkibiga kiradi. Efir moyi saqlovchi o’simliklardan tayyorlangan dori turlari ham tibbiyotda keng qo’llaniladi. Efir moylari farmatsevtikada boshqa dorilar mazasi va hidini yaxshilash uchun qadimdan ishlatilib kelinmoqda.

Ko’pgina efir moylari bakteritsid xossasiga ega bo’lganidan tish kasalliklarini davolashda va ingalyatsiyada (nafas yo’llarini dezinfektsiya qilishda) qo’llaniladi. Xonalar (ko’pincha kasalxonalar) havosini yaxshilash uchun ham efir moylaridan foydalaniladi.
Efir moylari ko’proq parfyumeriyada, kosmetikada, texnikada va oziq-ovkat sanoatida ishlatiladi.