Ўэбекистон Республикаси п резиденти қузуридаги д авлат ва ж ам ият қурилиш и академияси Ў эбекистон Республикаси Ваэирлар м ахкамаси

2.2. И қ т и со д и й х а в ф с и зл и к кўрсаткичлари
Иқтисодий хавфсизликни таъминлашда ҳеч бир иқти- 
содиёт ва жамият субъекти давлатчалик катта роль 
ўйнай олмайди.
Давлатнинг энг муҳим вазифаси - жамият барқарор- 
лиги ва ривожланишини таъминлаш, мамлакат хавф- 
сизлигига таҳдидларни бартараф этишдан иборат. Энди- 
гина вужз'дга келаётган хавфнинг олдини олиш иқтисо- 
дий таҳдидларнинг чуқурлашиб кетишини ҳаракатсиз ку- 
затиб туришга қараганда муҳим ахамиятга эга. Бундай 
хатти-ҳаракат ақпга мувофиқ ва самарали бўлиб, хавф- 
нинг олдини олиш тамойили бўлиши мумкин.
Бозор муносабатларига ўтиш даврида, аралаш иқти- 
содиёт шаклланаётган шароитда, давлат мамлакат иқти- 
содий хавфсизлигини таъминлаш учун барча хўжалик 
субъектлари фаолиятини илгаригидек директив усул- 
лар билан тартибга сола олмайди. Бундай жараёнда 
давлат ушбу мақсадларда хўжалик субъектлари фао- 
лиятини, иқтисодиётни, ижтимоий такрор иш.паб чи- 
қариш жараёнларини асосий иқтисодий усуллар ва во- 
ситалар кўмагида тартибга солиши лозим бўлади.
Мамлакат иқтисодий хавфсизлигини таъминлашга 
қаратилган тадбирларни амалга ошириш учун униш’ ин- 
дикаторлари мониторингини ташкил этиш зарур. Бундай 
жараёнда иқтисодий хавфсизлик кўрсаткичларини аниқ- 
лаш, таҳлил қилиш ва уларнииг ўзгариш тендекциялари 
истиқболи аниқланади.
36
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Иқтисодий хавфсизликнинг умумий кўрсаткичлари 
(индикаторлари) қуйидагилардан иборат:
- турмуш даражаси ва сифати;
- инфляция суръати;
- иқтисодий ўсиш;
- бюджет дефицити;
- давлат қарзи;
- жаҳон иқтисодиетига кириб борганлик;
- «хуфёна иқтисодиёт» фаолияти;
- мулк таркиби;
- солиқ тизими;
- бозор инфратузилмаларининг ривожланиши.
Худудий даражада умумий кўрсаткичлардан ташқа-
ри яна қуйидаги кўрсаткичлар иқтисодий хавфсизлик- 
ни ифодалайди:
- аҳоли даромадлари;
- чакана нархлар даражаси;
- уй-жой билан таъминланганлик;
- қочоқлар. эмигрантлар сони;
- ҳудуднинг мамлакат ЯИМдаги улуши;
- ҳудуднинг тўлов баланси;
- экспорт-импорт сальдоси (2.2.1-чизма).
Юқоридаги кўрсаткичлар миқдорининг таҳликали
қуйи (ппроговая черта) чегарасини кўрсатиш ва аниқ 
белгилаш лозим бўлади. Бу кўрсаткич миқдори белги- 
ланган қуйи чегарадан пастга тушганда иқтисодий таҳ- 
дид вужудга келади. Ушбу таҳликалн қуйи чегара -
иқтисодий манфаатлар нуқтаи назаридан хўж алик 
фаолияти пропорцияларининг энг қуйи мақбул нис- 
батларини ифодаловчи миқдорий индикаторлар бўлиб, 
уларга риоя қилмаслик такрор ишлаб чиқариш турли 
элементларининг иқтисодин ривожланишига тўсқин- 
лик қилади ва мамлакат иқтисодий хавфсиэлигига таҳ- 
дид солади
37
www.ziyouz.com kutubxonasi

---