Ўэбекистон Республикаси п резиденти қузуридаги д авлат ва ж ам ият қурилиш и академияси Ў эбекистон Республикаси Ваэирлар м ахкамаси

© . А к ай ет]уа
1
Тошкент 2012
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

К И РИ Ш
Иқтисодий хавфсизликни таъминлаш ҳар бир мус- 
тақил давлат учун муҳим аҳамият касб этади. Иктисо- 
дий хавфсизликни таъминлашнинг долзарблиги унинг 
миллий иқтисодиётнинг аҳоли учун нормал ҳаёт кечи- 
риш шароитларини, уни барқарор тарзда ресурслар 
билан таъминлаш, миллий давлат манфаатларини рўёбга 
чиқара олишга қодирлиги билан ҳам белгиланади. Ай- 
ниқса, еш мустақил давлатлар иқтисодиётининг бирёқ- 
ламалиги ва қарамлиги, аҳолининг паст турмуш дара- 
жаси ўзида ижтимоий таҳдидни ифодалаб, хавфсизликни 
сақлашга салбий таъсир кўрсатади.
Миллий иқтисодиётнинг турли ички ва ташқи таҳ- 
дидларга бардошлилиги ҳамда иқтисодий хавфсизликни 
таъминлаш, унинг жаҳон иқтисодий тизимида рақобат- 
бардошлигини оширишга оид масалаларни таҳлил қилиш 
мазкур ўқув қўлланманинг мақсади ҳисобланади.
Бозор иқгисодиётига ўтиш даврида миллий иқтисоди- 
ётга, корхона (фирма) ва алоҳида шахсга нисбатан хавф 
туғдираётган тахдидларни келтириб чиқарувчи ижтимо- 
ий-иқтмсодий жараёнларнинг барчаси ўқув қўлланмада баён 
қиликган масалаларнинг объекти ҳисобланади. Зеро, бу- 
гунги ривожланаётган бозор иқгисодиёти шароитида ҳар 
бир фуқаро, шахс иқгисодий ҳаётда содир бўлаётган жа- 
раёнларнинг ўзи, оиласи ва мамлакат учун қай даражада 
таъсир этиши ҳақида мустақил фикрлаш, иқгисодий таҳ- 
дидларни аниқлаш ҳамда хавфсизликни микро ва макро 
даражада таъминлашда юзага келадиган муаммолар ечи- 
мини излаб тогшш йўл-йўриқпарини ўрганиши лозим. Шу 
асосда иқтисодий таҳдид ва хавфсизлик, иқтисодиётнинт 
рақобатбардошлилигини ошириш масалаларига илмий-на- 
■зарий жиҳатдан ёндашиб, уни ҳал этишда амалий кўник- 
малар ҳосил этиш мақсадга мувофиқцир. Шунинг учун ҳам, 
ушбу ўқув қўлланмада шахс, корхона (фирма) ва бутун 
мамлакатнинг иқтисодий манфаатларига таъсир этувчи таҳ- 
дид,пар ҳамда уларнинг иқгисодий хавфсизлигини таъмин- 
лаш механизмлари, восита ва усуллари баён этилган.
Ўқув қўлланмада, шунингдек, хўжалик фаолияти- 
нинг пул, молия соҳаси, ахборот, энергетика, озиқ-ов-
3
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

қат, экология, минтақавий ҳамда ташки иқтисодий фао- 
лият соҳалари ҳавфсизлигини таъминлаш масалалари 
ўрганилган. Мамлакат ва ишлаб чиқариш, хўжалик- 
молиявий фаолияти, ҳар бир шахс иқтисодий хавф- 
сиэлигини таъминлашда давлат ҳокимияти муҳим роль 
ўйнаши лозим. Ўзбекистон Республикаси Президенти 
Н.А.Каримов: “Барча замонларга ва халқларга хос бўлган 
энг асосий. энг муҳим, энг умумий мақсадни аниқлай- 
диган бўлсак, шуни тўла асос билан айтиш мумкинки, 
давлат пайдо бўлгандан буён, инсон ўзининг хавфсиз- 
лигини ҳимоя қилишни, шахсий ҳуқуқлари ва эркин- 
ликлари таъминланишини давлатдан кутади, ҳокими- 
ятдан нажот излайди. Ҳокимият шу табиий талабларга 
жавоб беролмаса, очиғини айтганда, бунақа ҳокимият 
ҳеч кимга керак бўлмайди”1,- деб таъкидлаган.
Юртбошимиз қайта қуриш деб аталган собиқ тота- 
литар тузумнинг сўнгги даврида, яъни митингбозлик- 
лардан иборат сафсатабозликлар ва оммавий тартиб- 
сизликлар, иқтисодий ва ижтимоий можаролар, инсон- 
ларнинг қурбон бўлиши ва ур-йиқитлар содир бўлиб 
турган шароитда халқ қайта қуришини бошлай туриб, 
ҳокимиятга билдирган ишонч тезлик билан тугаб бор- 
ганлигини, ҳокимият одамларнинг хавфсизлигини таъ- 
минлашга кодир бўлмай қолганини баён қилиб, “Одам- 
ларнинг ишончи ва эътиборидан маҳрум бўлиш эса, ҳар 
қандай қокимият учун ҳалокатдир. Ҳамиша шуидай 
бўлган, хаёт қонуни шундай!"2,- деб гаъкидлайди. Дав- 
лат халқ ишончини қозониши учун, авваламбор, унинг 
хавфсизлигини таъминлаши лозим бўлади. Шу боисдан 
маэкур қўлланмада давлат хокимиятининг иқтисодий 
хавфсизликни таъминлаш механизмида тутган ўрни, 
мақсад ва вазифаларига оид мавзулар ёритилган.
1 Каримов И А Ўабекистон мустақилликка эришиш остояагида - Т
Ўэбекистон, 2011. 128- бет.
! Ўша манба. 129-бет.
4
www.ziyouz.com kutubxonasi

---